ΝΕΑ ΕΚΔΟΧΗ: ΠΕΘΑΝΕ ΑΠΟ ΑΥΤΟΑΝΟΣΗ ΠΑΘΗΣΗ Η φωνή τής Κάλλας «µιλάει» για το τέλος της

Ως ντίβα έζησε µια ζωή γεµάτη µυστήρια: ουδείς γνωρίζει πώς η Μαρία Κάλλας έχασε 30 κιλά το 1954. Γέννησε τελικά νεκρό το παιδί του Αριστοτέλη Ωνάση το 1960, που τάφηκε µυστικά στο Μιλάνο; Οι φήµες θέλουν την ιστορία αληθινή, αλλά µόνο ο γάλλος σκηνοθέτης Φιλίπ Κολί υποστηρίζει πως µπορεί να την επιβεβαιώσει. Μυστήριο όµως καλύπτει και τον θάνατό της, καθώς µέγεθος αστικού µύθου έχει πάρει η θεωρία ότι η σοπράνο αυτοκτόνησε βυθισµένη στην κατάθλιψη.

Την αλήθεια έρχονται τώρα να αποκαλύψουν δύο ερευνητές φωνίατροι από τοΠανεπιστήµιο της Μπολόνιας – οι Φράνκο Φούσι και Νίκο Παολίλο. Και οι οποίοι υποστηρίζουν πως τόσο η φθορά στη φωνή της όσο και ο θάνατός της επήλθε διότι έπασχεαπό δερµατοµυοσίτιδα, ένααυτοάνοσο νόσηµα (όπως ο καρκίνος, η σκλήρυνση κατά πλάκας και η ρευµατοειδής αρθρίτιδα) που προκαλεί φλεγµονές στο δέρµα και τους µυς – συµπεριλαµβανοµένου του λάρυγγα – το οποίο προσβάλλει κυρίως γυναίκες µετά την ηλικία των 30 ετών.

Η πάθηση ήταν αρκετή για να πλήξειτη φωνή της ντίβας, αλλά και για να προκαλέσει επιπλέον προβλήµατα στον οργανισµό της, δεδοµένου πως η θεραπευτική αγωγή γίνεται µε κορτιζονούχα και κατασταλτικά του ανοσοποιητικού συστήµατος, τα οποία προκαλούν µεταξύ άλλων και καρδιακή ανεπάρκεια. Κατά συνέπεια, το επίσηµο ιατρικό ανακοινωθέν που µιλούσε για ανακοπή δεν ήταν ψευδέςγια να καλύψειτη φηµολογούµενη αυτοκτονία της Μαρίας Κάλλας.

Ηταν αλήθεια και η ανακοπή ήταν συνέπεια της αυτοάνοσης νόσου.

Για να φτάσουν σε αυτό το συµπέρασµα, οι δύο ερευνητές µελέτησαν όχι µόνο τους δίσκους αλλά και τις ηχογραφήσεις από ζωντανές εµφανίσεις για να διαπιστώσουν τις αλλοιώσεις στη φωνή της από τη χρυσή εποχή της δεκαετίας του ‘50 στη δεκαετία του‘60, οπότεεµφανίστηκαντα πρώτα προβλήµατα, έως τις µεγάλες δυσκολίες που αντιµετώπισε στη δεκαετία του ‘70. Και παρατήρησαν διά της φασµατοσκοπικής µεθόδου πως ηφωνή τής Κάλλας από σοπράνο έτεινε στη µέτζο (αν και θεωρήθηκε σοπράνο ασολούτα – απόλυτη σοπράνο), ενώ στα ίδια αποσπάσµατα σε µεταγενέστερες ηχογραφήσεις η ποιότητα της φωνής δεν είναι ίδια. Την αλήθεια φαίνεταιπως γνώριζε ογιατρός ΜάριοΤζακοβάτζο που εξέτασε την Κάλλας το 1975,αλλά δεν αποκάλυψε το µυστικό παρά µόνο το 2002.

Oι γιατροί, οι οποίοι παρουσίασαν σε στρογγυλή τράπεζα τα αποτελέσµατα της έρευνάςτους για το φαινόµενο Κάλλας, αποκαθιστούν την ντίβα που είχε διακόψει την παράστασή της «Νόρµας» του Μπελίνι στις 2 Ιανουαρίου του 1958 στη Ρώµη, στέλνοντας σπίτι του από την πρώτη πράξη ακόµη και τον ιταλό πρόεδρο. Ο Τύπος τότε µιλούσε για καπρίτσιο. Η ανάλυση όµως της ηχογράφησης δείχνει µια φωνή ραγισµένη,που η Κάλλαςδεν µπορούσε πλέον να ελέγξει. Οι µύες είχαν αρχίσει να µην αντέχουν και η αντίστροφη µέτρηση είχε πλέον αρχίσει.

Συµπαράσταση µε έργα τέχνης

Περισσότεροι από 100 καλλιτέχνες προσφέρουν την τέχνη τους σε πολύ χαµηλές τιµές για να στηρίξουν οικονοµικά επιµελητή έκθεσης που καταδικάστηκε για ατύχηµα σε ένα από τα εκτιθέµενα έργα τέχνης
Πέρασαν έξι χρόνια από το καλοκαίρι των Ολυµπιακών Αγώνων του 2004, όταν83 σύγχρονοι εικαστικοί δηµιουργοί µετέτρεψαν την Αθήνα σε ένα υπαίθριο µουσείο, πληµµυρίζοντας την πόλη µε έργα τέχνης από το Ζάππειο έως τον Κεραµεικό και από την Πλατεία Κουµουνδούρου έωςτηΛεωφόρο Αλεξάνδρας.

Ενα ατύχηµα όµως–ένα παιδάκιπου σκάρφαλωσε στοµεταλλικό γλυπτό του ΝίκουΑλεξίου στηνΠλατεία Ασωµάτων και έκοψε το µικρό δάχτυλο του αριστερού του χεριού – σκίασε τη γιορτή του «Athens by Art», όπως ήταν ο τίτλοςτης έκθεσης. Ατύχηµα που στοιχειώνει ακόµη την Ενωση Ελλήνων Τεχνοκριτικών AICAHellas, η οποία είχε την ιδέα για τη διοργάνωση της έκθεσης σε συνεργασία µε τον ∆ήµο Αθηναίων, και την έχει οδηγήσει στα δικαστήρια.Τα οποία καιέχουν καταδικάσει τέσσερις φορές την τότε πρόεδρό της Εφη Στρούζα (έχουν γίνει αναιρέσεις στονΑρειο Πάγο) καθώς κρίθηκε υπεύθυνη για τη φύλαξη και την ασφάλεια της έκθεσης έναντι τρίτων.

«Βρισκόµαστε ενώπιον µιας πρωτοφανούς κατάστασης που θέτει εν κινδύνω τον ρόλο µας ως επιµελητών», επισηµαίνει στα «ΝΕΑ»η πρόεδρος της AICA Hellas,Μαρία Μαραγκού. «Η Ελλάδα κινδυνεύεινα γίνει διεθνώς ρεζίλι. Η καταδικαστική απόφαση βασίστηκε στην κρίση ότι η AICA Hellas έφερε την ευθύνη για τη φύλαξη και την ασφάλεια της έκθεσης έναντι τρίτων. Κρίση πουδιαµορφώθηκε µετά τις µαρτυρίες της εκπροσώπου του διοργανωτή της έκθεσης, δηλαδή του ∆ήµου Αθηναίων. Πουθενάστον κόσµο οι επιµελητέςεκθέσεων δεν θεωρούνται και φύλακες».

«Aν και βάσει των όρων της σύµβασης οριζόταν ρητώς ο ∆ήµος Αθηναίων ως υπεύθυνος για τη φύλαξη των έργων µε τη ∆ηµοτική και την Κρατική Αστυνοµία, η εκπρόσωπος του ∆ήµου Αθηναίων παρουσίασε την AICA Hellas ενώπιον των δικαστηρίων όχι ως καλλιτεχνικό υπεύθυνο της έκθεσης, αλλά ως διοργανωτή», επισηµαίνει σε επιστολή της η Ενωση Ελλήνων Τεχνοκριτικών. Γεγονός που είχε ωςαποτέλεσµα να θεωρηθεί ότι η AICA έπρεπε «να αποφαίνεται για την τεχνική αρτιότητα κάθε εγκατάστασης έργου τέχνης – όπως θα έπραττε ένας ειδικευµένος µηχανικός που παραλαµβάνει δηµόσιο έργο. Να προβλέπει τον ενδεχόµενο,έστω απειροελάχιστο, κίνδυνο µελλοντικού ατυχήµατος, που µπορεί να συµβεί υπό ακραίες συνθήκες από τη χρήση υλικών του καλλιτέχνη και από την εντελώς απρόβλεπτη και αντισυµβατική χρήση του έργου – όπως θα έπραττε ένας εµπειρογνώµων ασφαλειών, ειδικευµένος στο risk management. Και να αναλαµβάνει ρόλο αστυφύλακα για να επιτρέπει ή να απαγορεύει την πρόσβαση του κοινού στον δηµόσιο χώρο όπου τοποθετείται το έργο τέχνης».

«Αναµφισβήτητα είναιπολύ δυσάρεστο το γεγονός ότι ένα παιδάκι έχασε το δάχτυλότου», εξηγείστα «ΝΕΑ» ο γκαλερίστας Γεράσιµος Καππάτος που είχε καιτην πρωτοβουλία γιατη διοργάνωση της έκθεσης αφιλοκερδώς. «Πουθενά στον κόσµο όµως δεν αστυνοµεύονται τα έργα που βρίσκονται σε δηµόσιους χώρους. Μια τέτοια απόφαση θα αποτελέσει δεδικασµένο και κατά συνέπεια θα κινδυνεύει όποιος διοργανώνει µια έκθεση».

< INFO

Εκθεση υπέρ της AICA Hellas εγκαινιάζεται την Πέµπτη στις 20.00
στην γκαλερί «Καππάτος» (Αθηνάς 12, τηλ.
210-3217.931).
Εως 21 Δεκεµβρίου

Εκκρεµούν αγωγές

Η δικαστική περιπέτεια για την AICA δεν έχει τελειώσει καθώς εκκρεµούν αγωγές κατά της Ενωσης και της τότε προέδρου της Εφης Στρούζα, ενώ δεν έχει οριστεί ακόµη αποζηµίωση για την οικογένεια του παιδιού που ζητά 73.000 ευρώ και τα δικαστικά έξοδα έχουν ξεπεράσει τις 15.000 ευρώ. Καθώς η AICA είναι σωµατείο που δεν έχει πόρους για να αντιµετωπίσει την κατάσταση, απηύθηνε έκκληση στους σύγχρονους εικαστικούς δηµιουργούς µε αποτέλεσµα 100 και πλέον εικαστικοί – συµµετέχοντες και µη στο Athens by Art όπως οι Κώστας Τσόκλης, Λυδία ∆αµπασίνα, Μιχάλης Κατζουράκης, Γιώργος Γυπαράκης, Χάρης Κοντοσφύρης, Αγγελος Παπαδηµητρίου, Λήδα Παπακωνσταντίνου, ∆ανάη Στράτου, Παντελής Χανδρής, Αγγελος Σκούρτης, Γιούλα Χατζηγεωργίου, Μαρκ Χατζηπατέρας, Αλέξανδρος Ψυχούλης – να προσφέρουν τα έργα τους σε τιµή κάτω του 50% για να ενισχύσουν οικονοµικά το σωµατείο.

Το Μέγαρο κατεβαίνει στην άγρια πλευρά της πόλης

Στην ταραγμένη περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα Αχαρνών, και μάλιστα μέσα στον ιερό ναό του, θα πραγματοποιηθεί μια μεγάλη χριστουγεννιάτικη συναυλία την Κυριακή 12 Δεκεμβρίου, στις 6 το απόγευμα.

Διαμαρτυρόμενοι κάτοικοι απωθούνται από αστυνομικούς που προσπαθούν να παρεμποδίσουν τη διεξαγωγή συναυλίας συμπαράστασης στους μετανάστες. Η πρωτοβουλία -όπως και η συνδιοργάνωση μαζί με την Αρχιεπισκοπή Αθηνών- ανήκει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Ως και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας, αποδέχτηκε σχετική πρόταση και δεσμεύτηκε να είναι παρών σε μια εορταστική εκδήλωση που ταυτόχρονα συνιστά κίνηση «αλληλεγγύης, ανεκτικότητας και κοινωνικής σύγκλισης», σύμφωνα με τον Ιωάννη Μάνο, πρόεδρο του ΜΜΑ.
Το άνοιγμα στην πόλη και την κοινωνία, ειδικά σε τέτοιες περιόδους κρίσης, είναι στην κορυφή των προτεραιοτήτων για το Μέγαρο. Το επιβεβαιώνει και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Νίκος Τσούχλος. «Δεν μπορούμε να παρέμβουμε και να λύσουμε εμείς τα προβλήματα της περιοχής αυτής. Μπορούμε όμως να κάνουμε μια κίνηση συμβολικού χαρακτήρα, ελπίζοντας ότι θα είναι η αρχή για μια σοβαρή ενασχόληση με τα προβλήματα αυτά» μας δήλωσε χθες.
«Θεωρούμε ότι το Μέγαρο δεν μπορεί να είναι ένα κλειστό μαυσωλείο, ένας γυάλινος ιδεατός κόσμος, όπου καλλιεργούνται τα αριστουργήματα της τέχνης, αποκομμένος από την κοινωνία. Ο ρόλος του δεν εξαντλείται στην οργάνωση εκδηλώσεων αναψυχής αλλά και στην κοινωνική παρέμβαση, εκεί όπου αισθανόμαστε ότι μπορούμε να προσφέρουμε».
Η Καμεράτα αφήνει την πολυτέλεια του Μεγάρου, για να κάνει μια κίνηση με πολλαπλά νοήματα Γιατί διάλεξε το Μέγαρο να συνδιοργανώσει τη συναυλία στην ευαίσθητη γειτονιά του Αγ. Παντελεήμονα με την Εκκλησία; Ο Νίκος Τσούχλος είναι σαφής. «Στην περίπτωση της συγκεκριμένης περιοχής δεν περισσεύει κανένας» μας είπε. «Οσοι φορείς μπορούν να προσφέρουν στην υπόθεση αυτή, είναι σημαντικό να συμμετέχουν ώστε να αποκτήσει το μήνυμα αυτό καθολικότερη ισχύ. Και φυσικά η Εκκλησία είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας στην περιοχή, που μπορεί να προσφέρει στην υπόθεση της αλληλεγγύης. Ταυτόχρονα αποτελεί και δείγμα της διάθεσης της ίδιας της Εκκλησίας το ότι ανοίγεται σε έναν τύπο εκδήλωσης που συνήθως δεν έχει θέση στους ναούς. Μιλάμε για μια ορχήστρα και για ένα ρεπερτόριο που ξεφεύγει από την αυστηρή χριστουγεννιάτικη μορφή».
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
* Τα έργα «Εν χορδαίς» του Μιχάλη Αδάμη και «Concerto grosso των Χριστουγέννων» του Arcangelo Corelli από την Καμεράτα σε μουσική διεύθυνση Αλέξανδρου Μυράτ.
* Υμνους της εορτής των Χριστουγέννων (από τους «Μαΐστορες της Ψαλτικής Τέχνης»).
* Δοξαστικό από την «Κρεολή Λειτουργία» αλλά και το «Της αγάπης αίματα», από το «Αξιον Εστί» του Μίκη Θεοδωράκη, από τον Γιώργο Νταλάρα και τη χορωδία της ΔΕΗ. Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

«Τα πουλιά της Αμερικής» το ακριβότερο βιβλίο του κόσμου

Σπάνιο αντίτυπο του βιβλίου “Τα πουλιά της Αμερικής” του Τζον Τζέιμς Οντιμπόν πωλήθηκε έναντι 8,2 εκατ. ευρώ (7 εκατ. στερλινών), ποσό ρεκόρ για βιβλίο. 

Το βιβλίο, που δημοπρατήθηκε από τον οίκο Sotheby’s, προέρχονται από την περιουσία του Β’ Βαρόνου Hesketh, ενός αριστοκράτη συλλέκτη βιβλίων που πέθανε το 1955. Αναμενόταν να πωληθεί έναντι 6 εκατ. στερλινών.
Από όσο είναι γνωστό, υπάρχουν μόλις 119 πλήρη αντίτυπα του βιβλίου, που χρονολογείται στον 19ο αιώνα. Πριν μια δεκαετία διαφορετική έκδοση του ίδου βιβλίου είχε επίσης καταρρίψει το ίδιο ρεκόρ αφού πωλήθηκε έναντι 5,7 εκατ. στερλινών.
Χρειάστηκαν 12 χρόνια για το συγγραφέα να ολοκληρώσει το βιβλίο που περιέχει 1.000 εικονογραφήσεις περίπου 500 ειδών πτηνών. Ο ίδιος ταξιδεύοντας στην Αμερική, πυροβολούσε πουλιά και στη συνέχεια τα κρεμούσε από καλώδια ώστε να τα ζωγραφίσει. Στη συνέχεια ταξίδεψε στη Βρετανία, όπου τύπωσε τους τόμους και έψαξε για πλούσιους ώστε να τα πουλήσει.

Ο ΒΑΛΕΡΙ ΓΚΕΡΓΚΙΕΦ ∆ΙΕΥΘΥΝΕΙ ΤΗΝ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΜΑΡΙΙΝΣΚΙ Μουσικός «ανεµοστρόβιλος»

Ο διάσηµος αρχιµουσικός, η Ορχήστρα από την Αγία Πετρούπολη και ο βιολονίστας Λεωνίδας Καβάκος θα πρωταγωνιστήσουν για δύο βραδιές στο Μέγαρο Μουσικής
«∆ύναµη της φύσης». «Το πιο συναρπαστικό ταλέντο της γενιάς του». «Ενας από τους ελάχιστους µαέστρους στις µέρες µας µετον αυθεντικό αέρα ενός σταρ, όπως ο Μπερνστάινκαι ο Κάραγιαν». Είναι µερικοί µόνο από τους χαρακτηρισµούς που συνοδεύουν τον διεθνώς περιζήτητο Βαλέρι Γκεργκίεφ που φτάνει στην Ελλάδα – δεν είναι η πρώτη φορά – µε τη Συµφωνική Ορχήστρα Μαρίινσκι της Αγίας Πετρούπολης, µία ορχήστρα επίσης «σταρ», για να τη διευθύνει σε δύο συναυλίες. Που το ενδιαφέρον τους πολλαπλασιάζεται όταν σολίστ θα είναι ένας δικός µας «σταρ», ο διεθνής µας βιολονίστας Λεωνίδας Καβάκος. Εν ολίγοις, µία συνάντηση κορυφής για δύο βραδιές στο Μέγαρο Μουσικής µε Τσαϊκόφσκι και Μάλερ στο πρόγραµµα.

Γεννηµένος το 1953 στη Μόσχα – στα 57 του –, µοναχογιός ενός αξιωµατικού του Κόκκινου Στρατού, έζησε µέχρι τα δεκαεννιά του στο Βλαντικαφκάζ της Οσετίας όπου είχε τοποθετηθεί ο πατέρας του. Θα ξεκινήσειµε µαθήµατα πιάνου στο µουσικό κολέγιοτης πόλης. Στα δεκατέσσερά του χάνει τον πατέρα του – «το πιο ισχυρό σοκ της ζωής µου», λέει. Το σοκ αυτό όµως φαίνεται πως ήταν καθοριστικό στην απόφασή του να γίνει µουσικός. Οι δάσκαλοί του θα βρεθούν µπροστάσε ένα µοναδικό τάλαντο. Το κολέγιο – που σήµερα φέρει το όνοµά του – δηµιουργεί ειδικά γι’ αυτόν τµήµα µουσικής διεύθυνσης. Πέντε χρόνια αργότερα θα περάσει στο Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης.

«Η τεχνική του ήταν από τηναρχή πολύ ιδιαίτερη και ασυνήθιστη. Είναισυναισθηµατικός, ζει απόλυτα τη µουσικήκαι δεν ενδιαφέρεται για τους κανόνες», έλεγε ο δάσκαλός του Ιλια Μουσίν. Στα τέλη της δεκαετίας του ‘70 οι ικανότητές του τού ανοίγουν τις πόρτεςτου Θεάτρου Μαρίινσκι – τότε Κίροφ – και σύντοµα ο Βαλέρι Γκεργκίεφ θα κερδίσει την αποδοχή του διευθυντή του, του σπουδαίου Γιούρι Τεµιρκάνοφ, τον οποίο και διαδέχεται το 1988.

«Ενας µαέστρος οφείλει ναείναι και δαίµονας και άγγελος, ανάλογα µε το τι του ζητάει η µουσική. Νοµίζετε ότι ο Κάραγιαν ή ο Μπερνστάιν δεν ήταν δαίµονες;» θα πει.

Από τους πιο παλιούς µουσικούς θεσµούς της Ρωσίας – ιδρύθηκε τον 18οαιώνα στα χρόνια του Μεγάλου Πέτρου –, η Ορχήστρα του Θεάτρου Μαρίινσκι κατατάσσεται στις δέκα κορυφαίες του κόσµου. ∆ύο µεγάλες µουσικές µορφές,ο Γιεβγκιένι Μραβίνσκι και ο Γιούρι Τεµιρκάνοφ, διαµόρφωσαν, κατά τον 20ό αιώνα, το προφίλτης και εδραίωσαν τη φήµη της ως µίας απότις καλύτερες της Ευρώπης. Οχαρισµατικός Βαλέρι Γκεργκίεφ ήταν εκείνος που την απογείωσε ακριβώς τη στιγµή που τοείχε ανάγκη, µέσα στους πολιτικούς και οικονοµικούς κλυδωνισµούς της µετασοβιετικής περιόδου. «Αν δεν ήταναυτός, η Ορχήστρα και το Θέατρο θα ήταν παρελθόν» έχει πει ο προκάτοχός του Γιούρι Τεµιρκάνοφ.

INFO

Απόψε και αύριο, στις 20.30,
στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών / Αίθουσα «Χρήστος Λαµπράκης».
Τα εισιτήρια έχουν εξαντληθεί.

Μία σχέση αµοιβαίου θαυµασµού

Ενας «χαοτικός ανεµοστρόβιλος» για όσους τον γνωρίζουν ο Γκεργκίεφ ως επικεφαλής του συγκροτήµατος Κίροφ / Μαρίινσκι διευθύνει ένα πλήθος 80 τραγουδιστών, 200 χορευτών, 180 µουσικών, 120 χορωδών και εκατοντάδων διοικητικών και τεχνικών υπαλλήλων.

Κάνει δοκιµές µε τους τραγουδιστές και την ορχήστρα επί ώρες, χωρίς διάλειµµα. Κοιµάται στα αεροπλάνα και όταν δενταξιδεύει, δουλεύει στο θέατρο είκοσι ώρες την ηµέρα, φεύγει στις τρεις ή τέσσερις τα ξηµερώµατα και επιστρέφει έπειτα από λίγες ώρες για να αρχίσει πάλι δοκιµές. Εχει φτάσει στοσηµείο να κάνει µέσα σε µία µέρα δοκιµές µε τρεις διαφορετικές ορχήστρες σε τρεις διαφορετικές πόλεις: Ρότερνταµ, Κολωνία, Μόναχο!

Αµοιβαίος θαυµασµός συνδέει στενά τον Βαλέρι Γκεργκίεφ µε τον δικό µας Λεωνίδα Καβάκο. Οι συνεργασίες τους είναι πολλές και συχνές και µόνο για φέτος, µέσα στον Νοέµβριο, έχουν ερµηνεύσει το Κοντσέρτο για βιολί, έργο 35,του Τσαϊκόφσκι – που θα ακούσουµε και στην Αθήνα – µε τη Φιλαρµονική της Σκάλας του Μιλάνου στο Μιλάνο και στο Ζάγκρεµπ και µε την Ορχήστρα του Θεάτρου Μαρίινσκι στη Σκάλα.

Το πρόγραµµα συµπληρώνει η Συµφωνία αρ. 5 του Γκούσταφ Μάλερ, που το τέταρτο µέρος της – το Αντατζιέτο – είναι το πιο δηµοφιλές κοµµάτι του συνθέτη και έγινε δηµοφιλέστερο όταν, µε τρόπο συγκλονιστικό, το χρησιµοποίησε ο Λουκίνο Βισκόντι, το 1971, στην ταινία του «Θάνατος στη Βενετία».

Εικαστικό βραβείο σε έργο που δεν βλέπεται

Εφαγε πόρτα από τη ΣχολήΚαλών Τεχνών. Τραγουδούσε σε σταθµούς λεωφορείων, σε ανυποψίαστους πελάτες µεγάλης αλυσίδας σούπερ µάρκετ, κάτω από γέφυρες. Και τώρα είναι όχι απλώς πλουσιότερη κατά 25.000 στερλίνες, αλλά και διάσηµη, καθώς κέρδισε το πιο σηµαντικό καιαµφιλεγόµενο συνάµα εικαστικό βραβείο, το Turner. Kαι η Σούζαν Φίλιπζ γίνεταιη πρώτη καλλιτέχνις που κερδίζει την πολυπόθητη διάκριση µε ένα έργο που δεν βλέπεται, αλλά µόνο ακούγεται, διότι πρόκειται για ηχητική εγκατάσταση. Από τα µαύρα ηχείαστην άδεια αίθουσα της «Tate Britain» – όπου, όπως κάθε χρόνο, φιλοξενεί τους υποψηφίους για το βραβείο – έβγαινε νοσταλγική και παραπονιάρικη η φωνή της 44χρονης δηµιουργού να τραγουδάένα µοιρολόι του 16ου αιώνα ενόςάντρα που πνίγηκε και επέστρεψε για να ανακοινώσει στην αγαπηµένη του τον θάνατό του. Φωνήκαθηλωτική, που µετά το πρώτο σοκ της άδειας αίθουσας, «ανάγκαζε» τους επισκέπτες να καθήσουν στον πάγκο που υπήρχε στο κέντρο και να παρασυρθούν, ακόµη κι αν δεν καταλάβαιναν τα λόγια. Παρ’ όλο που ηίδια η δηµιουργός δηλώνει πως µισεί τη φωνή της και πιστεύει πως µουρµουρίζει όταν µιλάει.

Η επιτροπή δικαιολογεί την επιλογή της επειδή θαυµάζει τον τρόπο που ερεθίζει τόσο το µυαλό όσο και το ένστικτοτο έργο της νικήτριας, που κατάφερε να αφήσει πίσω της τον ζωγράφο Ντέξτερ Ντάλγουντ, τη ζωγράφο-γλύπτρια Αντζελα Ντε Λα Κρουζ και τηνοµάδα Οτολιθ Γκρουπ που δηµιουργεί βιντεοεγκαταστάσεις.

Οι πρώτες αντιδράσειςγια την απονοµήτου βραβείου, που έχουν πάρει στο παρελθόν τόσο ο Ντάµιεν Χιρστ για τον καρχαρία που έβαλε στη φορµόλη όσοκαι ο Μάρτιν Κριντ για το έργο του όπουαναβόσβηναν προβολείςσε ένα άδειο δωµάτιο – τότε µια επισκέπτριαπέταξε αυγά στο δωµάτιο, αντιδρώντας στην επιλογή της επιτροπής – ήταν θετικές.

Την ώρα ωστόσο που η Μιούτσια Πράντα απένειµε το βραβείο στη νικήτρια (την οποία και υποστήριζε ο οίκος µόδας), µε δυσκολία οι παριστάµενοι µπορούσαν να ακούσουν τον θρήνο-έργο τέχνης τηςνικήτριας, καθώς φοιτητές είχαν συγκεντρωθεί στον χώροτης «Tate Britain» και διαµαρτύρονταν για τηναύξηση των διδάκτρων στα πανεπιστήµια. Η Φίλιπζ πάντως δεν ενοχλήθηκε από τη διαµαρτυρία. Και δήλωσε πως η καρδιά τηςείναι µαζί τους και πως τους υποστηρίζει, ενώ στο ίδιο µήκος κύµατος κινήθηκε και ο υπουργός Παιδείας Εντ Βέιζι, που υποστήριξε το δικαίωµα των φοιτητών να διαδηλώνουν.

ΤΡΙΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΘΡΥΛΙΚΟΥ «ΣΚΑΘΑΡΙΟΥ»

Ηταν σαν σήµερα. Πριν από τριάντα ακριβώς χρόνια, που ο Τζον Λένονέπεφτε νεκρός από τις σφαίρες του δολοφόνου του, στη γωνία 72ης Οδού και Σέντραλ Παρκ Γουέστ όπου έµενε στο Μανχάταν.

Τρεις δεκαετίεςµετά, εκείνη ηµέρα µοιάζει το ίδιο σκοτεινή και ακατανόητη. Ο Λένον «ζει» µέσα από τα τραγούδια του καιόχι µόνο. Σε µια εποχή που τα είδωλα έχουν λήξει, ο Λένον «µιλάει» ακόµη στο κοινό του. Η τεχνολογία,η τέχνη- και σε πρώτο ρόλο η µουσική, σβήνουν την 8η Νοεµβρίου του 1980 από το ηµερολόγιο. Πάνω στη θλιβερή επέτειο, ο σκηνοθέτης Μάικλ Γουόλντµαν παρουσιάζει το ντοκιµαντέρ « Η µέρα που πέθανε ο Τζον Λένον», όπου άνθρωποι που µε κάποιον τρόπο βρέθηκαν να παίζουν ρόλο εκείνη την ηµέρα µιλάνε στην κάµερα και θυµούνται πράγµατα, περισσότερα από όσα περίµενε κανείς. Επιτυχία του σκηνοθέτη το γεγονός πως καταφέρνει να πείσει και τον φωτογράφο Πολ Γκόρες που είχε τραβήξει τον Λένον να δίνει αυτόγραφο υπογράφοντας τον δίσκο στονΜαρκ Τσάπµαν, ο οποίος ύστερα από λίγο θα γινόταν ο δολοφόνος του.

Αν ο Τσάπµαν µε το διεστραµµένο µυαλό του δεν ήταν εκεί, ο Τζον Λένον θα είχε προφανώς µόλις γιορτάσει τα 70 του χρόνια. Και ποιος ξέρει...θα φορούσε άραγε ακόµη τα στρογγυλά γυαλιά του; Θα µιλούσε για την κυκλοφορία των Beatles σε ψηφιακή µορφή; Θα έδινε τα τραγούδια του για download;

Θα ήταν µαζί µε τη Γιόκο Ονο ή θα είχε αποτραβηχτεί σε κάποιο νησί που δεν θα ξέραµε καν το όνοµά του;

∆εν ξέρουµε τι θαέκανε, ξέρουµε όµως πώς µπορεί να έδειχνε ο Λένον σήµερα αν ζούσε. Χάρη στην ψηφιακή τεχνολογία και τον καλλιτέχνη που σχεδίασε τον 70χρονο Τζον. Τα µαλλιά θα είχαν λίγο υποχωρήσει, η µύτη θα ήταν λίγο πιο γαµψή, το βλέµµα κάπως πιο κουρασµένο. Και µάλλον θα επέµενε να δίνει στην ειρήνη µια ακόµη ευκαιρία. Με µηνύµατα µέσω twitter, όπως συνεχίζει να κάνει η Γιόκο.

Τον Νοέµβριο του1980 η φωνή του Τζον Λένονακουγόταν από όλα τα ραδιόφωνα.Είχε νέο άλµπουµ, το «Double Fantasy» που εκείνες τις ηµέρες έβγαινε στα δισκοπωλεία, ενώ το τραγούδι του «Just Like Starting Over» είχε ήδη κυκλοφορήσει σαν σινγκλ. Το απόγευµα της 8ης∆εκεµβρίου, έξω από το διαµέρισµά τουστο Dakota Building στη Νέα Υόρκη,τον περίµενε ο 25χρονος ΜαρκΤσάπµαν, που, όπως συνηθίζουν οιφαν, βλέποντας το είδωλό τουνα βγαίνει απότο κτίριο, τον είχε πλησιάσει για ένα αυτόγραφο πάνω στο δίσκο που είχε αγοράσει και κρατούσε στα χέρια του.Ο Τσάπµαν δεν θα φύγει. Θα µείνει εκεί ώσπου να επιστρέψει ο Λένον. Γύρω στις 11 βλέπει τη λιµουζίνα να πλησιάζει. Ο Τζον βγαίνει και προχωράει µπροστά. Ο Τσάπµαντου φωνάζει «Κύριε Λένον;». Τα υπόλοιπα συµβαίνουν πολύγρήγορα. Τονσηµαδεύει και πυροβολεί. Οι σφαίρες τον βρίσκουν στην πλάτη και στο χέρι. Πέφτει κάτω. Πανικός. Μεταφέρεται επειγόντως στο Νοσοκοµείο Ρούσβελτ λίγα µόλις τετράγωνα από εκεί. ∆εν τα καταφέρνει. Στα 40 τουχρόνια, ο Τζον Λένον είναι νεκρός.

Από την Κοσμογονία στην Γλωσσογονία στο Megaron Plus

Τις πολύτιμες γνώσεις τους για τις επιστήμες της Γλωσσολογίας και της Κοσμολογίας, καταθέτουν και «συνθέτουν» σήμερα στις 7.00 το απόγευμα στο Megaron Plus, ο γλωσσολόγος Γιώργος Μπαμπινιώτης και ο φυσικός Δημήτρης Νανόπουλος.
Οι δύο έλληνες ακαδημαϊκοί στη σημερινή τους συνάντηση φέρνουν σε διάλογο τις επιστήμες τους και απαντούν σε ερωτήσεις του κοινού, σε ειδική εκδήλωση με τίτλο «Από την Κοσμογονία στην Γλωσσογονία».

Η εκδήλωση που θα γίνει στο Megaron Plus ξεκινά στις 7.00 μμ.

Η είσοδος θα είναι ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας που θα αρχίσουν να διανέμονται στις 5.30 μμ.
Ο Γιώργος Μπαμπινιώτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Είναι ομότιμος και επίτιμος καθηγητής Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής, ενώ στο παρελθόν είχε διατελέσει πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Γνωστός από το Λεξικό της Νέας Ελληνικής, ο κ. Μπαμπινιώτης ανήκει στους εισηγητές της σύγχρονης γλωσσολογίας στην Ελλάδα και έχει εφαρμόσει μεθόδους ανάλυσης της δομής της αρχαίας και της νέας ελληνικής γλώσσας.
Ο Δημήτρης Νανόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, απέκτησε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ, και σήμερα είναι διευθυντής του Κέντρου Αστροσωματιδιακής Φυσικής του Κέντρου Προχωρημένων Ερευνών του Χιούστον HARC. Το 2004, το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ τον κατέταξε τέταρτο στη λίστα των θεωρητικών φυσικών όσον αφορά τον αριθμό αναφορών.

Κύρια ερευνητική του ασχολία είναι η Φυσική Υψηλών Ενεργειών και η Κοσμολογία, με απώτερο στόχο τη δημιουργία μιας ενοποιημένης θεωρίας που θα καλύπτει όλες τις δυνάμεις στο Σύμπαν.

Μέγας χορηγός της πολύ-θεματικής Σειράς για το 2010 εκδηλώσεων του Megaron Plus είναι το Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, ενώ στους χορηγούς επικοινωνίας είναι το portal in.gr

Ο ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΑΤΖΑΓΙΕ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ «Η υψηλή αισθητική δεν είναι προνόµιο των πλουσίων»

Ο κόσµος της αρχιτεκτονικής πρέπει να εµπλουτιστεί µε διαφορετικές απόψεις, εκτός από τους κανόνες της Δύσης, λέει ο κοινωνικά ευαισθητοποιηµένος βρετανός αρχιτέκτονας
Ναι, είναι νέος και µαύρος. Κάτι το ιδιαίτερα ξεχωριστό σε µια κοινότητα που νέος δηµιουργός θεωρείται ο εξηντάρης και που ο κλάδος έχει µερικά φυλετικά ζητήµατα. Ο Ντέιβιντ Ατζάγιε είναι ο πιο νέος επιτυχηµένος και δηµοφιλής αρχιτέκτονας που ζει στην Αγγλία. Σύµφωνα µάλιστα µε την εφηµερίδα «Guardian», ανήκει στους κορυφαίους 10 µαύρους Βρετανούς που αλλάζουν τον κόσµο. Κατάγεται από την Γκάνα, γεννήθηκε στην Τανζανία και δηλώνει πως, ενώ έµαθε τις τεχνικές της δυτικής αρχιτεκτονικής στηνΕυρώπη, οι αναφορές του προέρχονται από την αφρικανική ήπειρο.

Ο 41 ετών αρχιτέκτονας λέει κι άλλα ενδιαφέροντα πράγµατα. Οπως ότι η υψηλή αρχιτεκτονική µπορεί ναπαραχθεί και σεµικροαστικές περιοχέ ς,όπως το Idea Store στην περιοχή Γουαϊτσχαπελ στοΛονδίνο, όπου δηµιούργησε ένα εµπορικό και πολιτιστικό κέντρο από διαφανές µπλε και πράσινο γυαλί γιατους ασιάτες και αφρικανούς µετανάστες που διαµένουν εκεί. «Είµαι υπέρ της αρχιτεκτονικής που απευθύνεταισε όλα τα στρώµατα τηςκοινωνίας. Ο σχεδιασµός υψηλής αισθητικής δεν θα έπρεπε να είναι προνόµιοτων πλουσίων», λέει.

Οταν η αγγλική εφηµερίδα «Guardian» του έδωσε χώρο για να κάνει τον απολογισµό του για την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, ο Ντέιβιντ Ατζάγιε σηµειώνει: «Είναι λυπηρό που στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική υπάρχουν λίγοι έγχρωµοι αρχιτέκτονες». Και επειδή το χρώµα µαζί µε την ηλικία του συνοδεύουν τη φήµη του, ο Ατζάγιε συµπληρώνει: «Το φυλετικό ζήτηµα είναι ο ελέφαντας σε κάθε δωµάτιο.Ναι, είµαι ένας µαύρος αρχιτέκτονας. Ο κόσµος λέει ότι είµαι ένας αφρικανός αρχιτέκτονας, αλλά αυτό είναι µια γενικότητα. ∆εν λέµε ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική. Η ιβηρική είναι πολύ πιο διαφορετική από τη σκανδιναβική. Κατάγοµαι από την Γκάνα. Αυτή είναι η ευαισθησία µου. Στις σχολές όπου σπούδασα υπήρχαν µόνο οι κανόνες της δυτικής αρχιτεκτονικής. Ηταν πολύ δύσκολο να κοιτάξεις πέρα από αυτούς και να αποκτήσεις άλλες αναφορές. Κανείς δεν ήθελε να µιλήσει για το αν υπήρχε κάτι διαφορετικό, αλλά για ό,τι ήταν συγγενές µε την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική. Ηθελαν να µε βλέπουν διαφορετικό, όµως δεν θέλησαν η αρχιτεκτονική µου να είναι διαφορετική».

Ωστόσο, ο Ντέιβιντ Ατζάγιε δεν συµβιβάστηκε µε αυτούς τους κανόνες. Το έργο που τον έκανε γνωστόστο κοινό είναι το Elektra House στο ανατολικό Λονδίνο. Η υπερσύγχρονη κατοικία και ταυτόχρονα εργαστήριο δύο καλλιτεχνών που δέχτηκεαντικρουόµενες κριτικές. Η πρόσοψη τουσπιτιού είναι κατασκευασµένηαπό κοντραπλακέ επεξεργασµένο µερητίνη. Κι όπως έγραψε ένας κριτικός αρχιτεκτονικής, «ο Ατζάγιε αθέτησε όλους τους κανόνες για τον σχεδιασµό ενός σπιτιού, αλλά µετέτρεψε έναν απλό δρόµο του Λονδίνου σε ένα µαγικό µέρος για να ζει κανείς».

Το γραφείο του Adjaye Associates έγινε γνωστό από το 2000 για την καινοτόµο µείξη καθιερωµένων υλικών κατασκευής, όπως το κατεργασµένο ξύλο και το µπετόν, µαζί µε νέα υλικά υψηλής τεχνολογίας. Τα ψυχράκλασικά και ωστόσο µοντέρνα σχέδιά του καθιέρωσαν σύντοµα τον Ατζάγιεστον κόσµο της αρχιτεκτονικής. Το 2002 το γραφείο του κέρδισε τον διαγωνισµό για το Κέντρο του Βραβείου Νόµπελ Ειρήνης στοΟσλο. «Τα δηµόσια κτίρια που σχεδιάζω καταργούν τα σύνορα και ενθαρρύνουντην περατότητα, ενώ οι κατοικίες µου ευελπιστούν να είναι καταφύγια, όπου κανείς µπορεί να αποµονωθεί από την πόλη», εξηγεί ο αρχιτέκτονας. Ο οποίος, λόγω της διπλωµατικής καριέρας τού πατέρα του, έζησε στις µητροπόλεις του αραβικού κόσµου,Βηρυτό, Κάιρο, Τζέντα, µέχρι τα 13 του. Κι έτσι το βλέµµα του συνήθισε να παρατηρεί τις λαβυρινθώδεις περίκλειστες αυτές πόλεις που επηρέασαν τη σχεδιαστική του άποψη για τις κατοικίες, τις οποίες χαρακτηρίζει «πολύ εσωστρεφείς, σχεδόν µυστικές».

Το 1993 βραβεύτηκε µε το RIBA First Prize (χάλκινο µετάλλιο), ενώ το 2007 τιµήθηκε µε το παράσηµο του Τάγµατος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας για την προσφορά του στην αρχιτεκτονική. Οπως δήλωσε στους «New York Times» η Alice Rawsthorn, διευθύντρια του Design Museum του Λονδίνου, «τα σπίτια που σχεδιάζει δεν είναι µόνο κοµψά. Σου δίνουν την αίσθηση µιας περιρρέουσας ευτυχίας και ελαφρότητας και η ζωή µέσα σε αυτά είναι πραγµατικά απολαυστική». Και ο Rowan Moore στην «Evening Standard» έγραψε ότι «δεν θα έπρεπε να αναφέρει κανείς το γεγονός ότι είναι µαύρος, ωστόσο η αρχιτεκτονική παραµένει το άντρο των λευκών και γι’ αυτό η τοµή που έκανε ο Ατζάγιε αποτελεί όντως κατόρθωµα».

 INFO

Ο Ντέιβιντ Ατζάγιε δίνει διάλεξη στο «Megaron Plus» σήµερα στις 19.00. Είσοδος ελεύθερη µε δελτίο προτεραιότητας

Επιµέλεια: Εφη Φαλίδα

Κλασικά και «πειραγµένα»

Η µόδα υποστηρίζει την ανανέωση των κλασικών κοµµατιών µε απρόβλεπτους συνδυασµούς
Σηµασία έχει η ευρηµατικότητα. Για να επινοήσετε τρόπους µε τους οποίους θα ανανεώσετε τα καλά και κλασικά κοµµάτια της γκαρνταρόµπας. Σηµασία έχει η ελευθερία στην έκφραση του στυλ σας. Για να µη χρειαστεί να αγοράζετε περισσότερα ρούχα από αυτά που πραγµατικά χρειάζεστε. Αξία έχει ένα ρούχο που θα κάνει απόσβεση της τιµήςτου, φορώντας το συχνά. Το άθροισµα αυτών τωνσκέψεων οδηγεί σε µία κατεύθυνση: στη µοντέρνα αξιοποίηση των κλασικών ρούχων µε σύγχρονους συνδυασµούς αξεσουάρ και κοµµατιών που ανήκουν στο «τώρα».

Παλτό σταυρωτό, µπλέιζερ, µαύρο σµόκιν σακάκι, µεταξωτή µπλούζα - πουκάµισο είναιτα ρούχα τα οποία από τότε που οι γυναίκες βγήκαν στην αγορά εργασίας φροντίζουν να έχουν απαραιτήτως.

Η γραµµή τους παραµένει ίδια. Οπως και οι αποχρώσεις τους: µαύρο, γκρι, σκούρο µπλε και ειδικά φέτος κάµελ. Είναι η σίγουρη επένδυση για να βγει η γκαρνταρόµπα από την περίοδο της οικονοµικής κρίσης. Με αυτήν τη µακροοικονοµική µατιά µπορείτε να προσαρµόσετε τις επιθυµίες σας σε αγορές που µε το πέρασµα των εποχών θα γίνουν κοµµάτι του στυλ σας.

Το σακάκι µπλέιζερ για παράδειγµα έχει µίαµακρόχρονη σχέση αγάπης µε πολλούς σχεδιαστές. Η Στέλλα ΜακΚάρτνεϊ δεν το αποχωρίζεται από τις συλλογές της, επινοώντας κάθε σεζόν έναν τρόπο για να υπενθυµίσει στις γυναίκες ότι το δάνειο από την ανδρική γκαρνταρόµπα υποστηρίζει τη θηλυκή κοµψότητα. Φέτος είναι µακρύ, σε ίσια γραµµή, µε µικρά πέτα και συνοδεύει τα ανδρικά σιγκαρέτ παντελόνια φορεµένα µε µυτερές γόβες στιλέτο. Ανάλογη φιλοσοφία µε τη βρετανή σχεδιάστρια έχει και η Χάνα ΜακΓκίµπον η οποία στη συλλογή της Chloe προτείνει τις στρώσεις (layets) του παλτό και του µπλέιζερ που έχουν ίδια απόχρωση. Ενώ στις συλλογές Ralph Lauren, Max Mara, Dolce & Gabbana, το µπλέιζερ µπορεί να χάσει έδαφος µόνο για ένα καλοραµµένο τουίντ σακάκι που άλλοτε φοριέται µε µίνι φούστα µε βολάν και φαρδιά ζώνη στη µέση ή πουά ασπρόµαυρο πουκάµισο από λεπτή µουσελίνα. Για τις βραδινές περιστάσεις τα µαύρα επίσηµα κοµµάτια όπως το σακάκι σµόκιν και το ίσιο παντελόνι σε ανδρική γραµµή χωρίζουν. Και από σύντροφοιενός αναµενόµενα κοµψού συνόλου βρίσκουν το ταίρι τους σε διαφορετικές προτάσεις: το σµόκιν συνδυάζεται µε στενό δερµάτινο παντελόνι και πανήψυλα τακούνια, ενώ το παντελόνι δέχεται ένα καρό σπορ πουκάµισο και µία πλεκτή ζακέτα µε χοντρή πλέξη.


Με µια µατιά

Το κλασικό γίνεται µοντέρνο όταν:
Η ριγέ ναυτική µπλούζα φοριέται µε βραδινή φούστα µε φτερά.
Το λευκό πουκάµισο «ηρεµεί» ένα λαµπερό µίνι φόρεµα.
Το σταυρωτό παλτό συνδυάζεται µε δερµάτινες, σκληρού ύφους µπότες. Το αµάνικο ίσιο φόρεµα συνδυαστεί µε µικρή κάπα από γούνα. 

Της Εφης Φαλίδα

ΠΟΛΛΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ «ΒΛΕΠΟΥΝ» ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ενας πύργος πέφτει, πέφτει

Τον γύρο του κόσµου έκανε η είδηση της κατάρρευσης ενός κτιρίου ηλικίας 2.000 ετών – του χώρου εξάσκησης των µονοµάχων –στην Ποµπηία, λόγω των ισχυρών βροχοπτώσεων. Δεν είναι όµως το µοναδικό περιστατικό. Σεισµοί, ανεµοθύελλες,διάβρωση τουεδάφους, καταρρακτώδειςβροχές, ξηρασία,αλλά και αδιαφορία είναι οι αιτίες που δεκάδες µνηµεία ανά τον κόσµο – από τον αρχαιολογικό χώρο του Σουνίου έως τη µεγαλύτερη προκολοµβιανή πόλη της Αµερικής, την πρωτεύουσα των Τσιµού, Τσαν Τσαν, στο Περού ή τις πυραµίδες στην πόλη Μερόε του Σουδάν, ακόµη κι αν υποδέχονται χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο – βρίσκονται ένα βήµα πριν (κάποιες φορές και... µετά) από τη διάλυση. Εικόνα εγκατάλειψης παρουσιάζει ο τρίτος σε επισκεψιµότητα αρχαιολογικός χώρος της Αττικής (144.100 επισκέπτες το 2009) – το Σούνιο. Και µπορεί η έλλειψη περίφραξηςνα καθιστά επικίνδυνο τον χώρο για τους επισκέπτες, που µε ένα παραπάτηµα µπορεί να βρεθούν στον γκρεµό από 80 µ. ύψος, όµως ένα από τα µεγάλα και χρόνιαπροβλήµατά του είναι τα οχυρωµατικά του τείχη – που είχαν καταστήσει το Σούνιο ένα από τα πέντε σηµαντικότερα φρούρια της Αττικής – τα οποία καταρρέουν και συγκρατούνται από µεταλλικά υποστυλώµατα.

«Το τείχος καταρρέει και στο µεγαλύτερο τµήµα του συγκρατείται µε µεταλλικές δοκούς», παραδέχτηκε πρόσφατα στο τραπέζι του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συµβουλίου η προϊσταµένη της Β’ ΕφορείαςΠροϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Ιωάννα Δρακωτού, για τον χώροπου έχει να δεχτεί αναστηλωτική φροντίδα τατελευταία 50 χρόνια. Και αν και η σχετική µελέτηείναι έτοιµη από το 2007 καιπαρά το γεγονός ότι «το υλικό – εύθρυπτο και άρα δύσκολο να βρεθεί στην αγορά – που απαιτείται για την αναστήλωση έχει βρεθεί στην Αίγυπτο», σύµφωνα µε τον προϊστάµενο της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνηµείων, Δηµοσθένη Ζιρώ, δεν έχει υλοποιηθεί. Το υπουργείο Πολιτισµού ωστόσο υποστηρίζει πως τοέργο πρόκειται ναενταχθεί αµέσως στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα Αττικής µε προϋπολογισµό 1,6 εκατ. ευρώ.


Ράγισε µέχρι κατάρρευσης

Αναρίθµητες είναι και οι ρωγµές που µετρά το επιβλητικό φρούριο της Φυλής το οποίο χτίστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. για να ελέγχεται ο δρόµος που ένωνε την Αθήνα µε τη Θήβα. Ενας µάλιστα από τους τρεις σωζόµενους πύργους του (είχε πέντε στην αρχαιότητα) ράγισε µέχρι κατάρρευσης καθώς δεν µπόρεσε να αντισταθεί στις δύο µεγαλύτερες κάθετες και ιδιαιτέρως επικίνδυνες ρωγµές µε τις οποίες πλήγωσε ο Εγκέλαδος το µνηµείο το 1999, ενώ αποκολλήθηκαν και βρέθηκαν στο έδαφος ολόκληρα τµήµατα του τείχους σε µήκος 5 µ. από το µεταπύργιο διάστηµα. Υστερα από τα άµεσα σωστικά µέτρα όµως το θέµα της αναστήλωσης «πάγωσε» και µόλις τώρα η µελέτη φαίνεται να µπαίνει σε φάση ωρίµασης, ενώ οι αρµόδιες υπηρεσίες φροντίζουν να κόβονται τα φυτά που θα προκαλούσαν επιπλέον καταρρεύσεις. 

Tης Μαίρης Αδαµοπούλου

ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΗ ΓΝΗΣΙΑ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗ ! ΜΕ ΠΟΛΛΗ ΑΓΑΠΗ ΑΠΟ ΜΕΝΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΕΣΑΣ!

“Έφυγε” ο Ντίνο ντε Λαουρέντις

Ο διάσημος Ιταλός παραγωγός Ντίνο Ντε Λαουρέντις, πέθανε σε ηλικία 91 ετών στο Λος Άντζελες, σύμφωνα με τα ιταλικά πρακτορεία ειδήσεων.
«Πικρό Ρύζι» του Τζουζέπε ντε Σάντις, «Λα Στράντα» και «Οι νύκτες της Καμπίρια» του Φελίνι, ήταν μερικές από τις διάσημες ταινίες πίσω από τις οποίες ήταν ο Ντίνο ντε Λαουρέντις.
Σύζυγος της Σιλβάνα Μάγκανο, που έφυγε από τη ζωή το 1989, ο Ναπολιτάνος Ντε Λαουρέντις έζησε μια συναρπαστική ζωή και άφησε το στίγμα του στον Ιταλικό και Παγκόσμιο κινηματογράφο.

Η «κυρία Κούλα» στο θέατρο

Την Τρίτη 23 Νοεμβρίου ξεκινούν στο Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν (Φρυνίχου 14 Πλάκα), οι παραστάσεις του έργου «Κυρία Κούλα» του Άκη Δήμου, βασισμένο στην ομότιτλη νουβέλα του Μένη Κουμανταρέα (εκδ. Κέδρος), σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη και με τη Λυδία Κονιόρδου στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Η «κυρία Κούλα» μεταφέρεται στη σκηνή για να αφηγηθεί τον άδοξο έρωτα μιας ώριμης μεσοαστής Αθηναίας για έναν εικοσιπεντάχρονο φοιτητή του Πολυτεχνείου. Η ιστορία του ονείρου μιας γυναίκας, που διεκδικεί απ’ τη ζωή μια τελευταία αγάπη κατάδική της, ένα βλέμμα που να τη σκεπάζει ολόκληρη.
Δυο αταίριαστοι εραστές σε μια συνηθισμένη, θα έλεγε κανείς, ερωτική ιστορία, γεμάτη όμως από τους υπόγειους κραδασμούς δυο ανθρώπων που, έστω κι αν συναντιούνται για να χωρίσουν ξαφνικά λίγο αργότερα, δεν παύουν να δοκιμάζουν τα όρια της καρδιάς τους και τις αντοχές του αισθήματός τους με όση γενναιότητα μπορούν. Αυτούς τους υπόγειους κραδασμούς επιχειρεί να φωτίσει η θεατρική μεταφορά της νουβέλας, παρακολουθώντας την ιστορία του ζευγαριού μέσα από τα μάτια της, τρομαγμένης από την ίδια της τη ζωή και, περισσότερο, από την ίδια της την επιθυμία, Κούλας. Διαδρομές, στάσεις, αναχωρήσεις, επιστροφές, ανοιχτοί και κλειστοί χώροι, συγκρούσεις και συμφιλιώσεις, αγγίγματα και απομακρύνσεις. Ο έρωτας είναι εδώ.
Αλλά μόνο ο έρωτας δεν είναι πάντα αρκετός για το «μαζί» δυο ανθρώπων.
Συντελεστές
Διασκευή: Άκης Δήμου
Σκηνοθεσία-σκηνικά-κοστούμια-μουσική επιμέλεια: Νίκος Μαστοράκης
Μουσική: Μαρίνα Χρονοπούλου
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Παίζουν: Λυδία Κονιόρδου, Γιώργος Φριντζήλας, Ειρήνη Ιγγλέση

Η Πόλις...

"Η Πόλις" 
Κ. Καβάφη
Είπες· «Θα πάγω σ' άλλη γη, θα πάγω σ' άλλη θάλασσα.
Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή.
Κάθε προσπάθεια μου μια καταδίκη είναι γραφτή·
κ' είν' η καρδιά μου σαν νεκρός θαμένη.
Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμόν αυτόν θα μένει.
Όπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω
ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,
που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα».
Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.
Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς
τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς·
και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ' ασπρίζεις.
Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού μη ελπίζεις
δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.
Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ
στην κώχη τούτη την μικρή, σ' όλην την γη την χάλασες.

Απόψε οι θρυλικοί Buena vista social club

Έρχονται ξανά και ξανά στη χώρα μας. Οι θρυλικοί Buena Vista Social Club εμφανίζονται σήμερα Πέμπτη, στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού (Πειραιώς 254). Η πολυπληθής μπάντα έχει συνδέσει το όνομά της με την κουβανέζικη μουσική αποθεώνοντας την όσο λίγοι.

Η 11μελής ορχήστρα έγινε γνωστή παγκοσμίως χάρη στο ομότιτλο φιλμ του Βιμ Βέντερς.
Οι ίδιοι γίνονται αποδέκτες θερμών εκδηλώσεων σε κάθε τόπο όπου εμφανίζονται. Οι λαοφιλείς Κουβανοί έχουν συνεργαστεί με μεγάλα ονόματα της διεθνούς μουσικής σκηνής όπως «Coldplay», «U2», «Arctic Monkeys», Kaizer Chiefs, Sting, Jack Johnson, Franz Ferdinand, «Maroon 5», «Dido & Faithless».

«Καρυοθραύστης» από τα Μπολσόι στη Θεσσαλονίκη

Σολίστες και αστέρια χορευτές του Θεάτρου Μπολσόι και της Ακαδημίας Μπαλέτου Μπολσόι παρουσιάζουν μία από τις πιο αγαπημένες συνθέσεις του Τσαϊκόφσκι, τον «Καρυθραύστη», στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης από τις 8 έως τις 12 Δεκεμβρίου.

Η προπώληση των εισιτηρίων για το χριστουγεννιάτικο παραμύθι, που είναι ιδιαίτερα αγαπητό από τους θεατές κάθε ηλικίας, ξεκίνησε ήδη από τα εκδοτήρια του Μεγάρου Μουσικής και τα ταμεία της Πλατείας Αριστοτέλους και οι τιμές είναι: 55, 45, 35, 30 ευρώ.
Ο «Καρυοθραύστης» εξακολουθεί να συγκινεί μικρούς και μεγάλους, καθώς αποτελεί μια γλυκιά, τρυφερή χριστουγεννιάτικη ιστορία με πρωταγωνιστή έναν πανέμορφο πρίγκιπα, έναν καρυοθραύστη και έναν μοχθηρό ποντικοβασιλιά, ενώ αφηγητής είναι ο μάγος Ντροσελμέγερ.
Η Ακαδημία Μπαλέτου Μπολσόι ιδρύθηκε το 1773 και είναι από τις μακροβιότερες σχολές χορού στον κόσμου, ενώ η ιστορία της είναι γεμάτη από ονόματα θρύλους, τόσο στον τομέα των δασκάλων-παιδαγωγών όσο και των χορευτών. Πρόεδρός της από το 2002 είναι η Μαρίνα Λεόνοβα, πρίμα μπαλαρίνα των Μπολσόι και μαθήτρια της Σοφίας Γκολόβκινα, η οποία ηγήθηκε της σχολής από το 1960 και για 30 χρόνια και την καθιέρωσε ως κρατική ακαδημία χορογραφίας.
Το Θέατρο Μπολσόι ιδρύθηκε το 1776 και το αρχικό του όνομα ήταν Αυτοκρατορικό Θέατρο Μπολσόι της Μόσχας.

ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Με Γκάρµπο, Πολκ και φτηνότερα εισιτήρια

Με µείωση των τιµών και πρόταση πέντε νέων έργων η Πειραµατική Σκηνή της «Τέχνης» αρχίζει την 32η σεζόν παρουσίας της στα θεατρικά πράγµατα της συµπρωτεύουσας
Με πέντε νέα έργα και µια επανάληψη, άνοιγµα σε νέους σκηνοθέτες, εναλλασσόµενο ρεπερτόριο και µειωµένες τιµές στα εισιτήρια (αν και η επιχορήγηση για τη θεατρική περίοδο όχι µόνο αργεί αλλά ούτε έχει καν ανακοινωθεί) η Πειραµατική Σκηνή της «Τέχνης» για 32η συνεχή σεζόν διεκδικεί τον τίτλο αν όχι της πειραµατικής σίγουρα της επιµένουσας Σκηνής της «Τέχνης» στη Θεσσαλονίκη. Και υποδέχεται τη νέα σεζόν µαζί µε τη... θεία Γκρέτα, αφού, σύµφωνα µε τον τίτλο της πρώτης παραγωγής, «Η Γκρέτα Γκάρµπο ήρθε στην πόλη µας». Στο οµότιτλο έργο του ιρλανδού συγγραφέα Μακ Γκίνες (παρουσιάστηκε πρόσφατα στο «Τricycle Τheatre» του Λονδίνου), το καλοκαίρι του 1967, η Γκρέτα Γκάρµπο, σε ώριµη ηλικία και από χρόνια αποτραβηγµένη από κάθε καλλιτεχνική δραστηριότητα, καταφθάνει σε µια κωµόπολη της ιρλανδικής επαρχίας του Ντόνεγκαλ (ιδιαίτερη πατρίδα του συγγραφέα).

Η Ιρλανδία βρίσκεται στα πρόθυρα βίαιων αλλαγών. Δυο ζευγάρια βρίσκονται στα πρόθυρα του χωρισµού. Μια γυναίκα προσπαθεί να σώσει την οικογένειά της, ενώ ένα νέο κορίτσι αγωνίζεται για το µέλλον του. Πλάι σ όλα αυτά, καταλύτης των εξελίξεων, η πιο αγαπηµένη και η πιο µόνη γυναίκα του κόσµου, η µεγάλη Γκάρµπο. Αλλά όταν έρχονται οι θεοί, µπορεί να προκαλέσουν χάος, και όχι µόνο στους κοινούς θνητούς, όπως θα διαπιστώσει και η θεϊκή Γκρέτα.

Το έργο παρουσιάστηκε µέχρι χθες για τρεις παραστάσεις στο πλαίσιο των Δηµητρίων και θα αρχίσει κανονικά τις παραστάσεις του απο την επόµενη Παρασκευή 12 Νοεµβρίου σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου.

Δύο µέρες νωρίτερα (στις 10 Νοεµβρίου) θα κάνει την πρεµιέρα του το εµβληµατικό έργο του Αντουάν Σεντ Εξιπερί «Ο µικρός πρίγκιπας», που σκηνοθέτησε η Δήµητρα Χουµέτη και θα παρουσιάζεται κάθε Κυριακή στις 11.30.

Απο τις 18 Νοεµβρίου και σε εναλλασσόµενο ρεπερτόριο µε την «Γκρέτα Γκάρµπο» θα επαναληφθεί το έργο του Σάκη Σερέφα «Θα σε πάρει ο δρόµος», γραµµένο ειδικά για την Πειραµατική Σκηνή, που σκηνοθέτησε η Ερση Βασιλικιώτη.

Από το κλασικό θέατρο έχει επιλεγεί, για το τέλος Ιανουαρίου, µια ιδιαίτερα επίκαιρη κωµωδία µε θέµα τη διαφθορά των µηχανισµών της εξουσίας: η αγέραστη κοινωνική σάτιρα του Νικολάι Γκόγκολ «Ο επιθεωρητής», που θα σκηνοθετήσει ο Νίκος Αρµάος.

Για τον Φεβρουάριο προγραµµατίζεται η πρεµιέρα του έργου (που επίσης παρουσιάζεται για πρώτη φορά) µε τίτλο το «Κρυφό δωµάτιο» της γαλλοκαναδής συγγραφέως Καρόλ Φρεσέτ, σε σκηνοθεσία της Χριστίνας Χατζηβασιλείου. Γραµµένο το 2008, έχει ως θεµατικό άξονα την ένοχη συνείδηση, τη σύγκρουση ανάµεσα στην προσωπική ευµάρεια και την πολιτική ευθύνη.

Για τον Μάρτιο, τέλος, προγραµµατίζεται η πρεµιέρα του έργου (χαρακτηρίζεται ως «θεατρικό ντοκιµαντέρ») του Στάθη Μαυρόπουλου µε τίτλο «Σε µια κόλλα χαρτί» που θα σκηνοθετήσει η Ελένη Δηµοπούλου.

Πρόκειται για µια σύνθεση µαρτυριών εποχής σχετικά µε προφανείς δικαστικές πλάνες (υπόθεση Πολκ, Παγκρατίδης) που σηµάδεψαν τη µεταπολεµική Θεσσαλονίκη.


Και µετακλήσεις από την Αθήνα

Τον Μάιο, η σεζόν θα ολοκληρωθεί µε τις «Προτάσεις»:

µετακλήσεις θιάσων από την Αθήνα και άλλες πόλεις µε παραστάσεις που συγκροτούν ένα «εργοτάξιο θεατρικών αναζητήσεων».

Θα παρουσιαστούν συνολικά έξι παραστάσεις, η επιλογή των οποίων θα οριστικοποιηθεί στους επόµενους µήνες, αφού θα πρόκειται κυρίως για δηµιουργίες της φετινής χρονιάς. Στο ανέβασµα θα πάρουν µέρος δεκαπέντε ηθοποιοί, παλαιά και νεώτερα στελέχη του θιάσου: Εφη Σταµούλη, Μένη Κυριάκογλου, Ελένη Δηµοπούλου, Αννα Κυριακίδου, Νανά Παπαγαβριήλ, Αθηνά Ευσταθίου, Μαρίτα Τσαλκιτζόγλου, Μαριέττα Σπηλιοπούλου, Νίκος Λύτρας, Δηµήτρης Ναζίρης, Νίκος Κουµαριάς, Στάθης Μαυρόπουλος, Κυριάκος Δανιηλίδης, Μάριος Μεβουλιώτης, Σταύρος Ευκολίδης.

«Από τις ψηφίδες στα pixels» στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης Ηλεκτρονικοί... αρχαίοι ξεναγοί

Τι σχέση έχουν οι ψηφίδες (απτό, πολύχρωµο υλικό από πέτρα που χρησιµοποιούσαν οι αρχαίοι για να «ζωγραφίσουν», να αποδώσουν µορφές και χρώµατα) µε τα pixels των σύγχρονων µεθόδων ανάλυσης εικόνας σε φωτογραφικές µηχανές, οθόνες ηλεκτρονικών υπολογιστών; Αµεση, καθώς pixels είναι οι σύγχρονες ψηφίδες.

Μεταξύ των ψηφίδων της αρχαιότητας και των pixels τού – γοητευτικού – ηλεκτρονικού υπολογιστή κινούνται οι εφαρµογές Διάχυτης Νοηµοσύνης (Αmbient Ιntelligence ή Αml) στην έκθεση - εφαρµογή που αναπτύσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, µε τον τίτλο «Μακεδονία: Από τις ψηφίδες στα pixels».

Στην έκθεση δύο αντίθετοι πόλοι, η αρχαιολογία από τη µια (λανθασµένα ταυτισµένη µε το πεπερασµένο) και η τεχνολογία και τις εφαρµογές της από την άλλη, συναντώνται.

Επιστηµονικοί εταίροι της παγκοσµίως πρωτότυπης έκθεσης σε µουσείο είναι το Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύµατος Τεχνολογίας και Ερευνας µε έδρα στο Ηράκλειο της Κρήτης, το οποίο εισέφερε την τεχνογνωσία, και το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης που πέραν των χώρων του στους οποίους φιλοξενείται ένα υπερσύγχρονο και εξελιγµένο τεχνολογικά «έξυπνο µουσείο», «εισέφερε» την Ιστορία (τα κείµενα και τις πληροφορίες για τα εκθέµατα).

Ουσιαστικά πρόκειται για την πρώτη επίσηµη και δηµόσια εφαρµογή της υψηλής τεχνολογίας σε αρχαιολογικά εκθέµατα µε στόχο την ανάδειξη µουσειακών αντικειµένων, αρχαιολογικών χώρων και µνηµείων προσβάσιµων στο ευρύ κοινό.

«Ο τρόπος µε τον οποίο συµπεριφερόµαστε στην αρχαία κληρονοµιά δείχνει ουσιαστικά αυτό που είµαστε σήµερα. Δηλαδή, αν µπορούµε χωρίς φοβικότητα να αγκαλιάζουµε αυτά τα ευρήµατα, να µην τα βάζουµε πάντα πίσω από προθήκες, αλλά να τα κάνουµε προσβάσιµα στον κόσµο, αυτό δείχνει ποιοι είµαστε» δήλωσε µεταξύ των άλλων ο υπουργός Πολιτισµού και Τουρισµού Παύλος Γερουλάνος, ο οποίος ξεναγήθηκε χθες στο υπέροχο ταξίδι τεχνογνωσίας και αρχαιολογίας και εγκαινίασε τη µοναδική στον κόσµο έκθεση.

«Σήµερα που τελείται ένας παγκόσµιος διάλογος πολιτισµών, είναι πάρα πολύ σηµαντικό ο ελληνικός πολιτισµός να έχει τέτοια εργαλεία, µε τα οποία µπορεί να έλθει σε επαφή µε όλους τους άλλους πολιτισµούς του κόσµου. Είναι µια καταπληκτική έκθεση που δείχνει πόσο η σηµερινή τεχνολογία µπορεί να βοηθήσει την επιστήµη, αλλά µπορεί να βοηθήσει και στο να κάνει τα εκθέµατα πιο ζωντανά, άµεσα προσβάσιµα στους νέους», συµπλήρωσε ο υπουργός.

Η ΖΩΗ ΞΕΚΙΝΑ ΔΥΝΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΤΑΣ ΣΕ ΑΛΛΟΥΣ ΓΑΛΑΞΙΕΣ

ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΚΑΡΑΒΙ- ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΣΗΣ

ΘΕΕ ΜΟΥ

ΔΕΝ ΜΕΓΑΛΩΝΩ........

ΠΑΥΛΟΣ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΣ..

ΠΑΛΙΟ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΜΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙ...!! ΕΛΑ ΗΛΙΕ ΜΟΥ

Εικαστικά

Στον κήπο με τ΄ αγάλματα
Ο Χάρης Ξένος παρουσιάζει στο εσωτερικό αίθριο του Αρχαιολογικού Μουσείου έκθεση εννέα έργων ζωγραφικής με τίτλο «Τόπος και χρόνος». Τα έργα, που λειτουργούν σαν φόντο στα αγάλματα του μουσείου, βασίζονται στην εικαστική μελέτη αρχαιολογικών χώρων (Δήλος, Εφεσος), καθώς και στην αναπαράσταση χαρακτηριστικών συμβόλων της αρχαιότητας (κίονας, πυραμίδα).

> Αίθριο του Αρχαιολογικού Μουσείου, έως 31 Οκτωβρίου.

Πώς γλίτωσε από τους ναζί η Νίκη της Σαμοθράκης;

Κρυμμένη σε καταφύγιο πέρασε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Νίκη της Σαμοθράκης, μαζί με τη Μόνα Λίζα του Ντα Βίντσι και άλλα αριστουργήματα της τέχνης, χάρη σε μια άψογα οργανωμένη επιχείρηση εκκένωσης του Λούβρου
Πού βρισκόταν η «Τζοκόντα» κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου; Κρυμμένη στο καταφύγιο, όπως πολλά άλλα αριστουργήματα της τέχνης. Οι κρατικές καλλιτεχνικές συλλογές της Γαλλίας ταξίδεψαν πολύ την περίοδο του Πολέμου, από το 1939 μέχρι το 1946. Τα γαλλικά μουσεία είχαν και αυτά μερίδιο στα δεινά μέσα στον κυκεώνα και το χάος. Γεγονότα που ελάμβαναν χώρα με φόντο μια άλλη αηδιαστική ιστορία που εκτυλισσόταν πίσω από τους τοίχους των μουσείων, αλλά χωρίς τη συμμετοχή του προσωπικού τους. Από το 1940 το Λούβρο και το Μουσείο Ζε ντε Πομ χρησιμοποιήθηκαν ως αποθήκες για τις συλλογές που οι ναζί έκλεβαν από εβραίους συλλέκτες.

Τις παραμονές του πολέμου η Γαλλία διέθετε πασίγνωστα μουσεία. Το Παρίσι υπήρξε πόλη καλλιτεχνών: ο Πικάσο, ο Μπρακ και ο Ματίς δουλεύουν εκεί ήδη από τις αρχές του αιώνα. Στην πόλη δραστηριοποιούνται συγχρόνως πολυάριθμες γκαλερί, έμποροι έργων τέχνης, ειδικοί τεχνοκριτικοί, ιστορικοί τέχνης και συλλέκτες. Ο Ζακ Ζογιάρ είναι διευθυντής των Εθνικών Μουσείων και της Σχολής του Λούβρου. Είναι ήδη γνωστός και αναγνωρίσιμος και έχει αίσθηση της ευθύνης του. Αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να ετοιμάσει σχέδιο διάσωσης των κρατικών συλλογών, για την περίπτωση που τα πράγματα πάρουν άσχημη τροπή. Την απόφαση αυτή έλαβε με βάση την εμπειρία της Ισπανίας, όπου το 1936, πρώτη χρονιά του Εμφυλίου, τέθηκε σε εφαρμογή σχέδιο εκκένωσης του Μουσείου ντελ Πράδο, με συνθήκες κάποιες φορές τραγικές και με κατεύθυνση προς την Ελβετία. Ο Ζακ Ζογιάρ είχε παίξει καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη μεταφορά των ισπανικών συλλογών από το έδαφος της Γαλλίας.

Ηδη από το 1938 αρχίζει να σκέπτεται ένα ανάλογο σχέδιο για τα μουσεία της Γαλλίας. Επισήμως, μιλούν για κάποιους χειρισμούς που απαιτούνται για να σωθούν τα αγάλματα και οι πίνακες από ενδεχόμενους βομβαρδισμούς. Ο υπεύθυνος των γαλλικών μουσείων όμως έχει στον μυαλό του τις ενδεχόμενες λαθροχειρίες των Γερμανών, δεδομένου ότι στην άλλη όχθη του Ρήνου η τρέλα είναι πλέον εμφανής και ήδη τρίζει τα δόντια της. Το 1937 στο Μόναχο έγινε μια μεγάλη έκθεση για τη λεγόμενη διεφθαρμένη τέχνη, που συνοδεύτηκε από τη ρίψη στη φωτιά κάποιων πινάκων που δεν θεωρήθηκαν «καθαροί». Την ίδια εποχή ο Χίτλερ αναθέτει στον Χανς Πος, διευθυντή του Μουσείου της Δρέσδης, τη φροντίδα να δημιουργήσει ένα Μουσείο Καλών Τεχνών στο Λιντς (σ.σ.: η πόλη όπου μεγάλωσε), γεμάτο με έργα που συνάδουν με τα πρότυπά του. Μάλιστα φλερτάρει με την ιδέα να ανακτήσει τα έργα «που εκλάπησαν» από τη Γερμανία εδώ και χίλια χρόνια.

Ολόκληρη η Ευρώπη αρχίζει να φοβάται για τις συλλογές της. «Την εποχή εκείνη οι Γάλλοι σκέπτονται ότι οι Γερμανοί θα αρπάξουν ό,τι θέλουν» λέει ο Γκιγιόμ Φονκενέλ, ο ιστορικός του Λούβρου. Στο έργο του «Το εξαφανισμένο μουσείο» (Εκδόσεις Γκαλιμάρ) ο ερευνητής Εκτορ Φελιτσιάνο περιγράφει ένα Χίτλερ με εμμονή για τις γαλλικές συλλογές. «Ηλπιζε ότι θα υπογραφόταν μια επίσημη συνθήκη ειρήνης με τη Γαλλία, μέσω της οποίας θα έφθαναν στην κατοχή του, ως πολεμική αποζημίωση, τα καλύτερα έργα του Μουσzείου του Λούβρου». Τον Αύγουστο του 1939 ο Ζογιάρ οργανώνει τη μεταφορά των 50 πρώτων αριστουργημάτων, μεταξύ των οποίων η «Τζοκόντα», το πολύπτυχο της Μπαλ (ξυλόγλυπτο διακοσμητικό της αγίας τράπεζας καθολικής εκκλησίας), η «Κυρία με τον Μονόκερω» και τα σχέδια του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Εντεκα πύργοι και αβαεία στην Κεντρική και Νότια Γαλλία, ιδιαίτερα το Σαμπόρ, αποτελούν τους μυστικούς χώρους αποθήκευσης των έργων. Οι πύργοι του Λουβινί, του Πω και του Μοντάλ επιτάσσονται.

Τα γεωγραφικά σημεία επιλέχθηκαν με το κριτήριο να βρίσκονται μακριά από την πρωτεύουσα, μακριά από συγκοινωνιακούς κόμβους ή βιομηχανικά κέντρα. Ετσι θεωρείται ότι δεν κινδυνεύουν από ενδεχόμενους βομβαρδισμούς. Μερικές φορές οι ιδιοκτήτες τους, όπως ο μαρκήσιος Ντε Βιμπράγ στο Σεβερνί, ο δούκας Ντε Κοσέ-Μπρισάκ στο Μπρισάκ ή ο δούκας του Καρ στο Σουρς, προσφέρονται να συμμετέχουν εθελοντικά στην επιχείρηση.

Στα μουσεία, το αμπαλάρισμα των καμβάδων και των αγαλμάτων συχνά γίνεται με τη βοήθεια των εργαζομένων στα μεγάλα καταστήματα, όπως το ΒΗV κοντά στο δημαρχείο ή το Σαμαριτέν. Από τον Αύγουστο μέχρι τον Δεκέμβριο διοργανώνονται 200 ταξίδια προς ποικίλους προορισμούς εντός της Γαλλίας και 5.446 κιβώτια εγκαταλείπουν το Παρίσι, τις Βερσαλλίες, το Νανσύ, τη Λυών και άλλες πόλεις, κατευθυνόμενα σε 83 σημεία αποθήκευσης. Το πολύπτυχο του Ιζενχάιμ- κόσμημα του Μουσείου Κολμάρ, που οι Γερμανοί εποφθαλμιούν- βρίσκει καταφύγιο στη Δορδόνη, ενώ ο «Μυστικός Αμνός» του Βαν Αϊκ κρύβεται στον πύργο του Πω, πριν από την παράδοση της Γαλλίας στους Γερμανούς, στο Βισύ, το 1942. Οσο για τη Νίκη της Σαμοθράκης οδεύει προς Βαλενσέ. Ο τεράστιος πύργος του Σαμπόρ κλείνει για το κοινό και καθίσταται ένα είδος σταθμού μετεπιβίβασης για τη μεταφορά όλων αυτών των έργων.

Μέσα στον πυρετό του πολέμου τα πολύτιμα αντικείμενα εγκαταλείπουν το «σπίτι» τους και μεταναστεύουν υπό συνθήκες που κάποιες φορές κρύβουν κινδύνους. Τον Μάιο του 1940 και υπό τη σκιά της γερμανικής απειλής κάποιοι θησαυροί μεταφέρονται και πάλι, ενώ οι αποθήκες που

Ο Χίτλερ προσέβλεπε στην υπογραφή επίσημης συνθήκης ειρήνης με τη Γαλλία για να αποσπάσει τα καλύτερα έργα του Μουσείου του Λούβρου υπό μορφή πολεμικών αποζημιώσεων

βρίσκονται δυτικά μεταφέρονται όσο πιο νότια γίνεται. Οταν καταλαμβάνεται και η ελεύθερη ζώνη διοργανώνεται μια τρίτη μεταφορά που θα οδηγήσει σε καλύτερο καταμερισμό των έργων. Στη συνέχεια, το 1944, υπό την απειλή ενδεχόμενης απόβασης στις ακτές της Μεσογείου, οι καλλιτεχνικοί θησαυροί απομακρύνονται από τις παράλιες περιοχές.

Η «Τζοκόντα» τυλίγεται με κόκκινο βελούδο και στη συνέχεια τοποθετείται μέσα σε ένα πλαίσιο. Ολόκληρο το πακέτο κλείνεται σε ένα κιβώτιο με διπλά τοιχώματα, από ξύλο λεύκας που φέρει το διακριτικό ΜΝLΡ Νo 0, μαζί με τρεις κόκκινες βούλες, σήμανση που διευκρινίζει ότι πρόκειται για αντικείμενο εξαιρετικής αξίας. Τους 70 μήνες της εξορίας ο πίνακας όργωσε τη Γαλλία: Σαμπόρ, Λουβινί, Σαμπόρ και πάλι, μετά Λοκ Ντιε, στο Μουσείο Ενγκρ του Μοντομπάν, Μοντάλ κοντά στο Σεν Κρε. Τέλος, φθάνει στο Παρίσι το 1945.

Ολο αυτό το διάστημα, στο Παρίσι, το Λούβρο έχει εκκενωθεί και έχει κλείσει, αλλά στη συνέχεια παρουσιάζεται και πάλι κινητικότητα. Οι Γερμανοί, εξηγεί ο Γκιγιόμ Φονκενέλ, τελικά μαθαίνουν πού ακριβώς βρίσκονται τα έργα, αλλά δεν τα αγγίζουν. Μέσα στο ναζιστικό χάος δεν είναι όλοι σύμφωνοι για το μέλλον που επιφυλάσσεται στη γαλλική πολιτιστική κληρονομιά. Ο κόμης Βολφ Μέτερνιχ, υπεύθυνος της γερμανικής επιτροπής για την προστασία των έργων τέχνης της Βέρμαχτ, είναι αντίθετος με την πολιτική της οργανωμένης λεηλασίας των έργων. Οι αποθήκες, εκτός των άλλων, φυλάσσονται πολύ καλά. «Αυξήστε τη φύλαξη των αριστουργημάτων που ανήκουν στο έθνος. Καθήκον μας είναι να τα παραδώσουμε στις επόμενες γενεές» θυμίζει ο Ζακ Ζοζάρ στο προσωπικό των μουσείων, στα τέλη του 1942.

Πέθανε ο Γιάννης Δαλιανίδης

Απεβίωσε σήμερα σε ηλικία 87 ετών ο Γιάννης Δαλιανίδης. Ο γνωστός σκηνοθέτης νοσηλευόταν με αναπνευστικά προβλήματα και πολυοργανική ανεπάρκεια.

Η κηδεία του θα γίνει τη Δευτέρα, στις 3 το μεσημέρι, από το Α' Νεκροταφείο.

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1923 και ξεκίνησε την καριέρα του ως χορευτής και χορογράφος, με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο «Γιάννης Νταλ». Το 1958 έγραψε το πρώτο του σενάριο, για την ταινία «Το Τρελοκόριτσο». Ένα χρόνο μετά, ξεκίνησε την καριέρα του ως σκηνοθέτης με τη «Μουσίτσα» και ακολούθησε την ίδια χρονιά η ταινία «Λαός και Κολωνάκι».

Η συνεργασία του με τη Φίνος Φιλμς άρχισε το 1961 με τον «Κατήφορο», ενώ τη δεκαετία του 1970 άρχισε να εργάζεται και για την τηλεόραση. Από τις πιο γνωστές είναι το «Λούνα Παρκ», η «Οδός Ανθέων», «Τα Λιονταράκια», «Το Ρετιρέ», «Το Τρίτο Στεφάνι» και άλλες. Η τελευταία του δουλειά ήταν το 1999 το σίριαλ «Μικρές Αμαρτίες».
Συνολικά σκηνοθέτησε περισσότερες από 60 ταινίες, στις περισσότερες από τις οποίες είχε γράψει το σενάριο ο ίδιος

Οταν ο Αχιλλέας κατέκτησε το Μανχάταν

 Κέρδισαν τη µάχη µε τον χρόνο και τον µύθο και τώρα αρχαίοι έλληνες ήρωες κατακτούν τη Νέα Υόρκη στη νέα έκθεση του Ωνασείου Ιδρύµατος
Κατέκτησαν την Τροία. Νίκησαν αρχαίους θεούς και δαίµονες. Εσπασαν τα όρια του χρόνου και κατάφεραν να συγκινούν και να αποτελούν πρότυπα και πηγή έµπνευσης µέχρι τις µέρες µας. Είναι ο ατρόµητος Αχιλλέας, ο πολυµήχανος Οδυσσέας, ο ηµίθεος Ηρακλής, η Ωραία Ελένη. Ηρωες που χιλιετίες µετά τη «γέννησή» τους πέτυχαν ακόµη έναν άθλο: κατέκτησαν τη Νέα Υόρκη, καθώς είναι οι λαµπεροί πρωταγωνιστές της έκθεσης «Ηρωες: Θνητοί και Μύθοι στην Αρχαία Ελλάδα» που εγκαινίασε χθες ο υπουργός Πολιτισµού και Τουρισµού Παύλος Γερουλάνος, στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο στην καρδιά του Μανχάταν.

Αρωµα Ελλάδας και υποβλητική ατµόσφαιρα υποδέχεται τους επισκέπτες που φτάνουν ώς τον εκθεσιακό χώρο του Οlympic Τower. Στους βαµµένους µε σκούρα χρώµατα τοίχους περισσότερα από 90 µοναδικά έργα τέχνης – από αρχιτεκτονικά γλυπτά µέχρι εγχάρακτοι πολύτιµοι λίθοι – τα οποία καλύπτουν περίοδο έξι αιώνων (6ος αι. π.Χ. - 1ος αι. π.Χ.)

και προέρχονται από αµερικανικές και ευρωπαϊκές συλλογές υπόσχονται να δείξουν τον τρόπο που οι αρχαίοι Ελληνες αντιλαµβάνονταν την έννοια των ηρώων και πως οι ήρωες λειτούργησαν ως πρότυπα. Ταυτόχρονα επιχειρούν να διερευνήσουν την ανθρώπινη ανάγκη για ύπαρξη ηρώων ως προτύπων στην τέχνη ενός πολιτισµού από τους αρχαιότερους και µε τη µεγαλύτερη ιστορικά επιρροή σε άλλους πολιτισµούς. Το νήµα για να ανακαλύψουν οι επισκέπτες τον κόσµο των ηρώων ξετυλίγεται σε τρεις ενότητες, σύµφωνα µε την επιµελήτρια της έκθεσης δρα Σαµπίνε Αλµπερµέγιερ. Στην πρώτη, υπό τον τίτλο «Ηρωες στον µύθο», τον πρωταγωνιστικό ρόλο κρατούν οι τέσσερις µεγάλες µορφές του µύθου: ο Ηρακλής, ο Αχιλλέας, ο Οδυσσέας και η Ελένη. Και µαζί η καταγωγή και η γέννησή τους, οι άθλοι και τα πάθη τους, οι αγώνες και ο θάνατός τους. Βίοι πολυτάραχοι και διαφορετικοί, αλλά κοινό σηµείο όλων τους είναι ότι έγιναν γνωστοί µετά θάνατον.

Τη σκυτάλη παίρνουν οι «Ηρωες στη Λατρεία», όπου φωτίζονται οι διαφορετικές πτυχές τους: από προστάτες και θεράποντες ώς επικίνδυνοι και στοιχειωµένοι εκδικητές, που δέχονταν θυσίες. Απόδειξη της πρακτικής της λατρείας των ηρώων είναι τα αναθηµατικά ανάγλυφα, τα αναθήµατα και τα ταφικά µνηµεία, που φιλοξενούνται στην έκθεση η οποία έχει ήδη παρουσιαστεί στο Walters Αrt Μuseum, στο Frist Center for Visual Αrts του Νάσβιλ και το San Diego Μuseum of Αrt. Η αυλαία πέφτει δε µε την τρίτη και τελευταία ενότητα «Ηρωες ως πρότυπα», που φέρνει τους επισκέπτες πιο κοντά στις σύγχρονες αντιλήψεις για τον ηρωισµό, εξετάζοντας το πώς οι αρχαίοι έλληνες πολεµιστές, αθλητές, µουσικοί και κυβερνώντες διαµόρφωσαν τη συµπεριφορά τους, και µερικές φορές την εικόνα τους, στα πρότυπα των ηρώων. Γι’ αυτό άλλωστε και σε αυτήν τη θέση παρουσιάζονται από µελανόµορφα αγγεία ζωγραφικής που απεικονίζουν στρατιώτες και ιππείς µέχρι κέρµατα που φέρουν τις εικόνες βασιλέων µε τα σύµβολα του Ηρακλή. Στα χθεσινά εγκαίνια παραβρέθηκαν µεταξύ άλλων η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαµπράκη - Πλάκα και τα µέλη του Δ.Σ. του Ιδρύµατος Ωνάση, µε τον πρόεδρο Αντώνη Παπαδηµητρίου.

Κλέβουν την προσοχή
Παρά τη σφιχτή δοµή της έκθεσης υπάρχουν και τα «λαµπερά αστέρια» που κλέβουν την προσοχή των επισκεπτών.

Και ανάµεσα στους «πρωταγωνιστές» δεν θα µπορούσε να µην ξεχωρίσει κάποιος ένα χάλκινο κορινθιακό κράνος 700 - 500 π.Χ. από το Walters Αrt Μuseum, έναν µελανόµορφο αµφορέα που απεικονίζει τον Αχιλλέα και τον Αίαντα να παίζουν ένα επιτραπέζιο παιχνίδι έξω από την Τροία (τέλη του έκτου αιώνα π.Χ., από το Royal Οntario Μuseum και έναν µελανόµορφο κρατήρα (περ. 510 π.Χ.)

που απεικονίζει την απόδραση του Οδυσσέα από τη σπηλιά του κύκλωπα Πολύφηµου από το Μουσείο της Καρλσρούης, έναν µαρµάρινο κορµό ενός αθλητή που αντιγράφει πρωτότυπο του Πολυκλείτου (ρωµαϊκό αντίγραφο) από το Walters Αrt Μuseum.

ΙΝFΟ

«Ηρωες: θνητοί και µύθοι στην Αρχαία Ελλάδα», έως τις 3 Ιανουαρίου 2011 στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο της Νέας Υόρκης (Οlympic Τower).

Χωρίς προκαταλήψεις και στερεότυπα

Οικονοµία, µετανάστευση, οικολογία, αντίδραση και ανατροπή εκφράζονται όχι µε την ξύλινη γλώσσα της πολιτικής, αλλά µε εκείνη της τέχνης, στην έκθεση του ΕΜΣΤ.

Μαξιλάρια λευκά, µαλακά που δεν φιλοξενούν πάνω τους όνειρα. Ασφυκτιούν, υποφέρουν και πιέζονται αφόρητα βιδωµένα στον τοίχο µε ντέξιον. Δίπλα τους ένας κόσµος φτιαγµένος από συρµατόπλεγµα. Οχι από εκείνο που περιφράσσονται τα χωράφια, αλλά το αιχµηρό των φυλακών και των συνόρων. Ενας χώρος υποβλητικός, επιθετικός, ψυχρός σαν το ατσάλι, που σε κάνει να νιώθεις τον πόνο. Και απέναντι σχέδια γραµµικά, χωρίς χρώµα, µε κάρβουνο. Εικόνες που πνίγουν όπως το αστικό περιβάλλον µάς πνίγει στην καθηµερινότητά µας.

Είναι τα έργα του Γιώργου Χαρβαλιά, του Κέντελ Γκιρς και του Ντίκου Βυζάντιου. Δηµιουργοί από διαφορετικές γενιές, δύο Ελληνες και ένας Νοτιοαφρικανός, που συνυπάρχουν στην έκθεση «Τέχνης πολιτική», του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. «Μια έκθεση που δεν ανακατεύει απλώς την τράπουλα, αλλά παρουσιάζει τα έργα χωρίς προκαταλήψεις και στερεότυπα και προτείνει έναν νέο τρόπο να διαβάσουµε τα πράγµατα», δίνει το στίγµα της έκθεσης η διευθύντρια του ΕΜΣΤ και επιµελήτρια της έκθεσης, Αννα Καφέτση.

«Βush Satan», «Νever Αgain», «Ηungry» είναι µερικά από τα συνθήµατα που ο Κολοµβιανός Κάρλο Μότα συγκέντρωσε από τους δρόµους της Μπογκοτά και τα µετάφερε στην εγκατάστασή του υπό τον τίτλο «Σε ποιον ανήκει ο δρόµος;», ενώ ατελείωτες λίστες ανθρώπων που χάθηκαν στα σύνορα Ηνωµένων Πολιτειών - Μεξικού συνθέτουν τα τεράστια γκραφίτι της Αµερικανίδας Αντρέα Μπάουερς. Ενα αποστειρωµένα τακτοποιηµένο αρχείο Μικρασιατών µε φωτογραφίες και σφραγίδες συνθέτουν την εγκατάσταση του Γιώργου Χατζηµιχάλη, ενώ η Λιβανέζα Μόνα Χατούµ διαβάζοντας φωναχτά αποσπάσµατα από γράµµατα που της έστειλε η µητέρα της από τη Βηρυτό δηµιουργεί ένα οπτικό µοντάζ που αντανακλά τα συναισθήµατα αποχωρισµού και αποµόνωσης από την παλαιστινιακή οικογένειά της.

«Τι είναι δηµοκρατία;» είναι το ερώτηµα που θέτει ο Αυστριακός Ολιβερ Ρέσλερ σε ακτιβιστές και πολιτικούς αναλυτές από 18 πόλεις του κόσµου ανάµεσά τους: το Αµστερνταµ, τη Βαρσοβία, το Βερολίνο, τη Βέρνη, τη Βουδαπέστη, τη Θεσσαλονίκη, την Κοπεγχάγη, το Λονδίνο, τη Μελβούρνη. Οι απαντήσεις αποκαλύπτονται στην οκτακάναλη βιντεοεγκατάστασή του.

Πάνω από 4.000 φωτογραφίες (που απεικονίζουν από παπούτσια και τον ουρανό έως βότσαλα και ψάρια) και προβολές οι τέσσερις τούρκοι καλλιτέχνες της οµάδας «xurban_collective» παρουσιάζουν τη θάλασσα ως τόπο της παγκόσµιας αγοράς έπειτα από έρευνα που έκαναν στα λιµάνια του Πειραιά, της Μασσαλίας, της Νίκαιας, της Νέας Υόρκης και της Κωνσταντινούπολης. Πολλοί από τους καλλιτέχνες θα έρθουν στην Αθήνα για οµιλίες, ενώ παράλληλα πραγµατοποιείται στον ίδιο χώρο έκθεση της Ειρήνης Ευσταθίου µε ξυλογραφίες, λιθογραφίες, σχέδια και ζωγραφική µε θέµα ανάµεσα σε άλλα τα επεισόδια του Δεκεµβρίου του 2008.


Παραµένει νοµάδας

Πολιτική πράξη είναι και η απόκτηση µόνιµης στέγης του µουσείου, το οποίο, αν και σήµερα γιορτάζει τα δέκα του χρόνια, εξακολουθεί να ζει ως νοµάδας, καθώς απέβη άκαρπη η προσπάθεια να µετατραπεί το παλιό εργοστάσιο Φιξ της Λεωφόρου Συγγρού σε µόνιµη στέγη του ΕΜΣΤ.
Μέσα στον Οκτώβριο ωστόσο αναµένεται να προκηρυχθεί νέος διεθνής διαγωνισµός, ενώ λόγω γενεθλίων µια «µαγική» τράπεζα θα αποκαλύπτει µε ένα άγγιγµα στιγµές από τα 10χρονα του µουσείου.

ΟΤΑΝ Η ΚΑΛΛΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΗ ΣΑΔΕΡΛΑΝΤ «Μόνο οι δυο µας ξέρουµε πόσο καλύτερη είµαι»

Την είπαν «διάδοχο της Κάλλας». Οµως η αυστραλή σοπράνο, που πέθανε προχτές στα 83 της, δεν είχε τίποτα να µοιράσει µε την ελληνίδα Ντίβα. Μόνο καλές στιγµές
Βοούσαν τα παρασκήνια. «Ποιον ήρθε να ακούσει στην πρόβα τζενεράλε η Κάλλας;». Στη σκηνή βρισκόταν µια µεγαλόσωµη γυναίκα µε τετράγωνο πηγούνι _ χαρακτηριστικό της αυστραλιανής καταγωγής της _ και εντυπωσιακή φωνή.

Η Μαρία Κάλλας, εκείνο το απόγευµα του 1959 είχε πάει στο Κόβεντ Γκάρντεν του Λονδίνου για να ακούσει από ένα θεωρείο, σε µια γωνιά της πλατείας, τη σοπράνο Τζόαν Σάδερλαντ. Την είχε προτείνει για τον επώνυµο ρόλο στην όπερα «Λουτσία Ντι Λαµερµούρ» του Γκαετάνο Ντονιτσέτι ο φίλος και κατά κάποιον τρόπο µέντοράς της _ µε τον οποίο έκανε πολλές ηχογραφήσεις της στη Σκάλα του Μιλάνου_, ο µαέστρος Τούλιο Σεραφίν. Την εκγύµναζε δε ο φίλος της _ που είχε καθοδηγήσει και την ίδια _, σκηνοθέτης Φράνκο Τζεφιρέλι, στην εκφορά των ιταλικών (αν και κάποιοι ήθελαν την αναβίωση της όπερας του Ντονιτσέτι στα αγγλικά) και στη σκηνική συµπεριφορά. Οπως είχε κάνει µε την Κάλλας και ο Λουκίνο Βισκόντι. Η Κάλλας, που δεν απέφυγε τους δηµοσιογράφους, σ’ αυτήν τη µάλλον ινκόγκνιτο επίσκεψη στο Κόβεντ Γκάρντεν δήλωνε µετά την πρόβα (όταν έσπευσε να τη συγχαρεί στο καµαρίνι της) πως προβλέπει µεγάλη καριέρα για την αυστραλή σοπράνο, ενώ κάποιοι _ από κείνους που καραδοκούσαν πάντα να την δουν σαν «τίγρη» ή καπριτσιόζα ντίβα _ ισχυρίζονται πως την άκουσαν να σχολιάζει: «Μόνο οι δυο µας ξέρουµε πόσο καλύτερη είµαι».

Στην ίδια πρόβα της «Λουτσία» λέγεται ότι η άλλη µεγάλη σοπράνο Ελίζαµπεθ Σβάρτσκοπφ δεν µπόρεσε να κρύψει τα δάκρυά της.

Ακόµη κι όταν κάποιοι µιλούσαν για τη «διάδοχο της Μαρίας Κάλλας», ειδικά στα χρόνια που η Σάδερλαντ την συναγωνιζόταν µάλλον (και δεν την ανταγωνιζόταν _ άλλωστε είχε τη φήµη πως δεν είχε διόλου καπρίτσια ντίβας και ήταν εξαιρετικά καλόβολη) στο µπελκάντο, οι δύο ερµηνεύτριες δεν έγιναν ποτέ αντίπαλοι. Και δεν έδωσαν και δικαιώµατα να τις χαρακτηρίσουν έτσι, όπως έγινε µε την Κάλλας και τη Ρενάτα Τεµπάλντι, που έµειναν στην ιστορία µ’ αυτό τον χαρακτηρισµό. «Ηταν και οι δύο τεράστιες καλλιτέχνιδες.

Σέβονταν η µία την άλλη. Οταν έχεις φτάσει σε τέτοια επίπεδα όπως και οι δύο αυτές γυναίκες, είσαι πέραν των κοινών ανθρώπινων αδυναµιών _ ήταν υπεράνω φθόνου», επιβεβαίωνε ο Φράνκο Τζεφιρέλι. Θυµόταν πως ο Τούλιο Σεραφίν τού είχε γνωρίσει την Τζόαν Σάδερλαντ λίγο πριν από τη «Λουτσία» του 1959 στο Κόβεντ Γκάρντεν, που ήδη από την πρεµιέρα της _ µε πρωτοφανή θρίαµβο_ έκανε διεθνή σταρ την αυστραλή σοπράνο: «Πήγα στο ξενοδοχείο του και ο Τούλιο µου είπε: “Θέλω να γνωρίσεις κάποια. Μην ανησυχήσεις για την εµφάνισή της”. Πήγαµε στην πρόβα και την είδα. Μια γυναίκα πελώρια σαν λοχίας στον στρατό, µ’ αυτήν τη φρικτή αυστραλιανή προφορά.

Σχεδόν ντράπηκα. Αρχίσαµε όµως να δουλεύουµε τη “Λουτσία” στο πιάνο και σιγά σιγά µε κατέκτησε. Κάποια στιγµή είπα µέσα µου: ω, Θεέ µου, αυτό δεν θα αρέσει καθόλου στην Κάλλας. Μεγάλος µπελάς».

Για την ιστορία: Μεγαλύτερος θρίαµβος για τη Σάδερλαντ έµελλε να έρθει το 1990, όταν αποσύρθηκε. Το κοινό την χειροκροτούσε όρθιο επί 19 λεπτά σε ένα γκαλά µε τη «Νυχτερίδα» του Γιόχαν Στράους, µαζί µε τους φίλους της Λουτσιάνο Παβαρότι (ανακάλυψη του συζύγου της, του αυστραλού πιανίστα και µαέστρου Ρίτσαρντ Μπόνιν) και Μέριλιν Χορν.

Στα 40 χρόνια της λαµπρής καριέρας της, η Σάδερλαντ, που αποσύρθηκε από τη σκηνή το 1990, ηχογράφησε 33 πλήρεις όπερες και εκατοντάδες άριες

Κρυφάκουγε στη «Νόρµα»

Η Κάλλας και η Σάδερλαντ γνωρίζονταν από παλιά. Το 1951, η Σάδερλαντ, που σπούδαζε στο Βασιλικό Κολέγιο Μουσικής, θεωρήθηκε ως ταλέντο και προσελήφθη στο Κόβεντ Γκάρντεν µε συµβόλαιο που όριζε αµοιβή 10 στερλίνες τη βδοµάδα. Το 1952 δε, είχε βρεθεί να τραγουδάει τον µικρό ρόλο της Κλοτίλδης στην περίφηµη «Νόρµα», στην οποία η Κάλλας είχε αποθεωθεί (η παράσταση που θεωρείται ως η καλύτερη φωνητικά για την Ντίβα έχει ηχογραφηθεί ζωντανά από την ΕΜΙ Classics). Πριν αναλάβει το ρολάκι, η Αυστραλή οµολόγησε αργότερα ότι κρυµµένη στα παρασκήνια λάτρευε να ακούει την «υπέρτατη οµορφιά του τραγουδιού της Μαρίας». Η Σάδερλαντ, µετέπειτα εξαιρετική Νόρµα, οµολογούσε ακόµη πως στην ερµηνεία της Κάλλας είχε στηρίξει και τη δική της.

ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΓΝΩΣΤΟΤΕΡΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΤΟΥ Carlos Santana -Oye Como Va

Φαντάσου να ζούσε ο Τζον Λένον

Της Μαρίας Μαρκουλή

Το «Δώσε- επιτέλους- μια ευκαιρία στην ειρήνη» μπορεί να ήταν μια φράση στο twitter του Τζον Λένον.
Αν ζούσε, θα γινόταν σήμερα 70 χρόνων, θα αφουγκραζόταν τον κόσμο και θα απαντούσε στα ερεθίσματα
με αυτά που πάντα τον χαρακτήριζαν- πνεύμα και ειλικρίνεια
Θα ήταν προφανώς ένα μεγάλο πάρτι. Η Γιόκο θα είχε καλέσει τους φίλους στο σπίτι και ο Τζον τους δικούς του. Τα παιδιά θα είχαν έρθει από νωρίς και ο Πολ θα ήταν σίγουρα εκεί. Το δώρο που θα έκανε στον Τζον μπορεί να ήταν ένα τραγούδι. Ενα τραγούδι για τα γενέθλιά του. Τα 70 χρόνια είναι κάτι που θέλεις να το γιορτάσεις. Ολο το σκηνικό θα θύμιζε και λίγο από Βeatles, αφού o Τζον και ο Πολ- Lennon & ΜcCartney- θα έβρισκαν μια γωνιά για να προβάρουν το τραγούδι. Το οποίο μπορεί κάποια στιγμή να το ακούγαμε κι εμείς.

Τι λες τώρα! Σπουδαία σκηνή. Και φέτος ήταν- ας μην ξεχνιόμαστε- μια πολύ καλή χρονιά.

Οι επανεκδόσεις των Βeatles έσκισαν, έδωσαν στη δισκογραφία λόγους για να γιορτάζει και αυτή, μέσα στην παραζάλη των παλιών-νέων κυκλοφοριών της. Την ίδια στιγμή το παιχνίδι Βeatles Rock Βand βγάζει φωτιές στην κονσόλα. Με άλλα λόγια, «Τζον, θα έλεγε ο Πολ, Ιt΄s just like starting over». Σα να αρχίζουμε από την αρχή.

Το συγκεκριμένο κομμάτι- και ένα από τα πιο αγαπημένα μου του Λένον - μπορεί και να σε ανατριχιάζει λίγο. Είναι σαν το θρίλερ που τελειώνει και νομίζεις ότι ο παρανοϊκός δολοφόνος είναι πια κάτω από το νερό και ψήνεται στην κόλαση, αλλά εκεί που περιμένεις το happy end να ανθήσει σαν την ωραία κάθαρση, πετάγεται ο δαίμονας και ξανά προς τη δόξα τραβά. Ιt΄s just like starting over. Αλίμονό μας. Και η επέτειος (σήμερα ο Τζον Λένον θα γινόταν 70 χρονών) κολλητά με την άλλη- στις 8 Δεκεμβρίου θα συμπληρωθούν 30 χρόνια από τον θάνατό του- είναι just like starting over τρομακτική. Στο ροκ, στην ποπ και στο Lost άλλωστε δεν πεθαίνει κανείς τελείως, παραμένει μάλλον για πάντααλλά δεν θα είμαι εδώ για να σας το πω- στην ενδιάμεση φάση, «ζωντανός» και επαγγελματικά πολύ επιτυχημένος .

Αν ο Τζον γινόταν 70 θα είχε προφανώς προλάβει να βγάλει μερικούς κακούς δίσκους, να κάνει μια περιοδεία με τους Βeatles (μαζί ξανά), θα ήταν αμερικανός πολίτης, θα τραγουδούσε μαζί με τον Μπρους Σπρίνγκστιν για τον Μπαράκ Ομπάμα, θα έκανε ντουέτο με τον Μπόνο, αφού εκείνος πρώτα είχε διατυπώσει τη σκέψη του πολύ καθαρά πάνω στο θέμα- «είμαστε διατεθειμένοι να γίνουμε και κλόουν αν χρειαστεί να διαδώσουμε το μήνυμα της ειρήνης». Φαντάσου, ή αν θέλεις Ιmagine, όλα αυτά τα πράγματα. Σε αυτό θα βοηθήσουν σημαντικά οι εκδηλώσεις, οι γιορτές, τα πικνίκ και τα σοβαρά αφιερώματα μαζί με επιμελημένες «νέες» κυκλοφορίες και λοιπές δραστηριότητες που μπορεί το κοινό να περιμένει για να συναντήσει, ανακαλύψει ή προσπεράσει τον Τζον Λένον- ακόμη μια φορά. Δηλαδή, αν καταλάβατε, η Γιόκο Ονο θα τραβήξει πάλι το κουπί.

Με τόσο πολλά χαμογελαστά πρόσωπα γύρω του, ο Τζον Λένον θα πρέπει να ήταν ευτυχισμένος. Τα κατάφερε και πάλι. Αυτός ο τυπάκος, που από το Λίβερπουλ βρέθηκε στο κέντρο της προσοχής του κόσμου και έμεινε εκεί ακόμη και όταν έφυγε από τον κόσμο. Αν δεν είχε δώσει το μοιραίο αυτόγραφο για να εισπράξει σφαίρες από τον δολοφόνο του, ο Λένον θα γιόρταζε σήμερα τα 70 χρόνια του. Επέτειος από αυτές που κάνουν τη δισκογραφία να πηδάει από τη χαρά της ώς το ταβάνι. Λένον σε ολική επαναφορά. Η Γιόκο περίμενε υπομονετικά τη στιγμή και είναι έτοιμη να μοιραστεί τις σκέψεις της. Τι θα έγραφε ο Τζον στο twitter του; «Δώσε- επιτέλους- μια ευκαιρία στην ειρήνη» ή «Η μακαρονάδα του Τζο είναι χάλια». Δεν μπορείς να ξέρεις- μπορείς να υποθέσεις (και πάλι να «Φανταστείς») ότι η τεχνολογία θα είχε γοητεύσει τον Τζον για να στείλει το μήνυμά του όσο πιο μακριά γίνεται. Πώς έκαναν παλιά τα ραδιόφωνα; Ετσι. Μια λεπτομέρεια όμως αν θέλουμε να είμαστε έστω και λίγο στο πνεύμα του: Νοσταλγικός τύπος δεν ήταν και τόσο. Δεν του άρεσε να κοιτάει πίσω, ενώ τον αφορούσε πάρα πολύ η επόμενη κίνηση. Γι΄ αυτήν παθιαζόταν και το επόμενο βήμα τον πάθιαζε για να δημιουργήσει. «Οι Βeatles δεν μπορεί να ξαναγίνουν», έλεγε. «Ολα τα καλά πράγματα τελειώνουν, λένε οι άνθρωποι, σαν να τελειώνει η ζωή. Αλλά δεν είναι έτσι. Εγώ γίνομαι 40 ετών, ο Πολ είναι 38. Ο Ελτον Τζον, ο Μπομπ Ντίλαν, είμαστε όλοι σχετικά νέοι. Εχουμε άλλα 40 δημιουργικά χρόνια μπροστά μας». Και αν ήταν εδώ, μπορεί να ετοίμαζε τώρα καινούργιο άλμπουμ. Ή να ηχογραφούσε στο στούντιο ένα απρόσμενο ντουέτο με τον Jay-Ζ. Κανείς δεν ξέρει. Ο Τσάπμαν είχε άλλα σχέδια για τον Τζον. Τώρα, πάλι, όπως δουλεύει η βιομηχανία της μουσικής και του θεάματος, κανείς δεν αιφνιδιάζεται όταν βλέπει τα άλμπουμ του να κυκλοφορούν σε remastered εκδόσεις με τέλεια επεξεργασμένο ήχο, νέες συλλογές, νέα πακέτα, νέες συναυλίες. Η Γιόκο master of ceremony. Αφού προηγουμένως έχει επιμεληθεί προσεκτικά την επιστροφή του Τζον στον πλανήτη «2010», όπου όλα είναι καινούργια, πρωτάκουστα, φρέσκα σαν το «Α Day in the Life» να ξεκινάει μια καινούργια ζωή. «Αφήστε τον ήσυχο» και «Καλύτερα να τον ξεχάσετε» γράφουν τα σχόλια στο Ιντερνετ. Δεν είναι όλοι χαρούμενοι με το παγκόσμιο πάρτι. Θα ήταν, αν ο Λένον ήταν ακόμη ζωντανός. Η φήμη σκοτώνει. Ετσι, η Γιόκο Ονο συναντά δημοσιογράφους γιατί η περίσταση το επιβάλλει και εξηγεί γιατί εκείνη συνεχίζει να έχει τον πλήρη έλεγχο. Αν μερικοί εξακολουθούν να τη βλέπουν σαν «εχθρό», μάλλον είναι δικό τους το πρόβλημα. Εκείνη δεν αφήνει τα πράγματα στην τύχη. Δεν είναι μια απρόσωπη εταιρεία και πάντα- μα πάνταθα έχει κάποιο κομμάτι κρυμμένο στο συρτάρι.

Να τι εννοεί: «Ηταν πολύ σημαντικό το ότι ασχολήθηκα εγώ προσωπικά, γιατί πάντα ήμουν στο πλευρό του Τζον όταν έγραφε τα τραγούδια του. Ξέρω ακριβώς πώς ήθελε να ακούγονται». Οσο τυπικό Γιόκο είναι αυτό, από την άλλη είναι αλήθεια. Επίσης η κυρία (που εμφανίστηκε και με την Gaga στη σκηνή) ετοίμασε μια διαφορετική έκδοση του «Double Fantasy». Το οποίο βέβαια σε πολλά αυτιά θα είναι εντελώς καινούργιο. «Βάζοντας στην άκρη μερικά όργανα, βοηθάει να ακούσεις καλύτερα τη φωνή του Τζον. Και ο Τζον ήταν απίστευτος τραγουδιστής, αλλά εκείνη την εποχή υπήρχε η τάση να σκεπάζουν τη φωνή», είπε η Γιόκο με αφορμή τη «νέα» κυκλοφορία. Φώναξε μάλιστα και τον ορίτζιναλ παραγωγό Τζακ Ντάγκλας. Αλλά δεν είναι αυτό το πιο σπουδαίο που είπε η Γιόκο στις συνεντεύξεις της. Οταν τη ρώτησαν, τελικά ποια ήταν η μεγαλύτερη προσφορά του Τζον στη μουσική, απάντησε: «Ηταν η μεγάλη ικανότητά του να λέει την αλήθεια, συχνά με σκληρό τρόπο, κάτι που του στοίχιζε αρκετές φορές... Δεν υπάρχει όμως ειρήνη χωρίς την αλήθεια».

«Αφήστε τον ήσυχο» και «Καλύτερα να τον ξεχάσετε» γράφουν τα σχόλια στο Ιντερνετ. Δεν είναι όλοι χαρούμενοι με το παγκόσμιο πάρτι για την επέτειο